Ergenlikte Saldırganlık: Nedenleri ve Önleme Yöntemleri

Ergenlik, birey için stres kaynağı olabilecek zorluklarla dolu bir aşamadır (örneğin: okulla ilgili sorunlar, geleceğe ilişkin belirsizlik, sosyal baskı vb.). Hermilio Valdizan Üniversitesinde yayınlanan bir çalışmada, Psikiyatri ve Zihinsel Sağlık dergisi, Solís ve Vidal (2006) tarafından da bu saldırganlık durumu belirtilmiştir. Ergenlerde saldırganlık birçok ebeveynin ve eğitimcinin karşılaştığı zorluklardan biridir.

Agresif olmanın birçok çeşidi vardır, bazen bu durum kişinin başa çıkma stratejileriyle ilişkilendirilir. Bu yazıda, kişiliğin oluşumu ve alışkanlıkların kazanılması için kritik bir dönem olduğu için özellikle ergenlik dönemine odaklanarak saldırganlığın tanımına değineceğiz.

Ergenlikte saldırganlık

Osorio’ya (2013) göre saldırganlık, “insan davranış doğasında bulunan, normal yeteneklerden biri olan sosyal rekabetin hizmetindeki taktiklerden biridir. Çatışmacı etkileşimlerle (yani kazançlar/kayıplar, zaferler/yenilgiler ile) olumlu dengeler elde etmeyi amaçlamaktadır ”.

Saldırganlık ve şiddet arasındaki sınırı nasıl belirleyebiliriz? Yazara göre, fiziksel hasar kriteriyle. Ancak Tobeña’ya (2001) göre bu çok kesin olmayan bir ayrımdır, çünkü örneğin agresif davranışların fiziksel yaralanmalara neden olması gerekli değildir. Kayba neden olmak, sinirlendirmek veya başkaları hakkında her türlü önyargıya sahip olmak yeterlidir.

Mestre ve arkadaşları (2012), ergenlerin duyguları ile başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkinin, ne ölçüde saldırgan davranışla ilgili olduğunu belirlemek için bir analiz çalışması yapmıştır.

Çalışmanın sonuçları, saldırganlığı yüksek ve düşük olan denekler ile kullandıkları başa çıkma mekanizmaları arasında açık farklılıklar olduğunu göstermiştir. Özellikle en saldırgan ergenlerin, büyük ölçüde hiçbir fayda sağlamayan başa çıkma sorunlarıyla uğraştıklarını görmüşlerdir. Daha az agresif olanlar ise problemi çözmeye daha çok odaklanan stratejiler uygulamışlardır.

Başa çıkma stilleri ve saldırganlık

Böylece, ergenlik döneminde ve diğer yaşam evrelerinde saldırganlığın aynı zamanda her birinin başa çıkma tarzıyla (veya tarzlarıyla) ilişkili olduğunu görüyoruz. Başa çıkma tarzlarının, insanların zorluklarla veya sorunlarla karşılaştıklarında kullandıkları stratejiler veya mekanizmalar olduğunu unutmayın. Saldırgan davranışları olan bir kişinin uyum sağlamayan stratejileri kullanma olasılığı daha yüksektir.

Başa çıkma stilleri alanında çalışan Frydenberg, 18 farklı başa çıkma stratejisini dahil ettiği teorisini geliştirmek için ergenler üzerine odaklandı. Bu 18 strateji, üç başa çıkma stilinde gruplandırılmıştır:

• Problemi çözmek: Problemi çözmeye odaklanmayı ve diğer seçenekler arasında arkadaşlarla samimi ilişkiler kurmayı içerir.
• Başkalarına yardım etme: Örneğin sosyal destek aramayı içerir.
• Üretken olmayan başa çıkma modeli: endişelenmek, umutlanmak, sorunu görmezden gelmek…

Frydenberg (1997), uyuşturucu kullanımı, gelişigüzel cinsel ilişki kurma, şiddet veya saldırganlık gibi ergen bireyler tarafından benimsenen riskli davranışların çoğunun, belirli zorluklarla veya sorunlarla yüzleşememe nedenlerine yanıt vermesini sağlar.

Ergenlerde başa çıkma tarzı ve saldırganlık, birbiriyle ilişkili iki unsurdur.

Ergenlikte saldırganlık nasıl önlenir?

Ergenlerde saldırgan davranışlar nasıl önlenir? Bu tarz davranışları önlemenin en önemli unsuru erken yaşta duygusal eğitimdir; ayrıca demokratik, olumlu ve saygılı bir ebeveyn olmak da etkili olacaktır.

Bu anlamda Del Barrio ve arkadaşları (2009), yetiştirme tarzı alışkanlıkları ile saldırganlık arasındaki ilişkiye ilişkin mevcut bilgilerle çocuklarda ve ergenlerde saldırganlığı önlemeye yönelik temeller oluşturmaya çalışmıştır.

Sonuç olarak, çalışma, özellikle ergenlerde saldırganlığın önlenmesi söz konusu olduğunda, çocuk yetiştirme tarzı ile ilgili bir dizi unsur buldu. Şu üç faktörü sıraladı:

• Doğuştan gelen düşmanca davranışları törpüleme.
• Çocuk davranışlarının kontrolü.
• Duygusal iletişimde artış.

Bu nedenle, ergenlik döneminde (ayrıca çocuklukta) saldırganlığın önlenmesi söz konusu olduğunda iletişim çalışmasının ne kadar gerekli olacağını görüyoruz. Örneğin, etkili iletişim tarzı kurmaya teşvik etmek saldırganlığı önlemeye yardımcı olabilir.

İletişimde saldırganlığın pasiflik kadar uç bir nokta olduğunu hatırlatalım. Bu nedenle, iddialı olduğumuz yerde kendimizi merkezde konumlandırmak en iyisidir.

Saldırganlığa alternatif başka yöntemler de vardır

Ergenlikte saldırganlık, çok cazip olabilen bir alternatif davranışsal modeldir. Bunun altında çeşitli faktörler yatmaktadır: kişilik yapısı, sorunlarla yeterince yüzleşememe (başa çıkma tarzlarında eksiklik), aile sorunları, akranlarla çatışan ilişkiler, hayal kırıklığı, öfkeli durumlar karşısında daha az tolerans sahibi olma, tamamlanmamış bir prefrontal korteks vb.

Saldırganlığın kendini gösterdiği biçim ve yoğunluk da büyük ölçüde değişebilir: fiziksel ve sözlü şiddet, saldırgan iletişim tarzı vb. Her zaman olduğu gibi, saldırganlıkla mücadele etmenin en iyi yolu önlem almaktır.

Ergenlerle, okulda, evde veya buluşma yerlerinde buluşmak ve onlara öz denetim ve duygusal düzenleme araçları sağlamak, onların saldırgan olmalarını önlemek için alabileceğimiz en iyi önlemlerden biridir.

Bu noktada esas olan, onlarla konuşma, düşünme, nefes alma, ilişkilendirme gibi alternatif (yeterli) başa çıkma stratejileri sunmaktır. Saldırgan veya hırçın bir tavır sergilemeden önce bunlara başvurabilirler.