Çocuklarınıza Hayal Kırıklığıyla Başa Çıkmayı Öğretin

En rahatsızlık verici, aynı zamanda en çok rastlanan duygulardan biridir: hayal kırıklığı. Hayal kırıklığı, bir isteğimize, hayalimize ya da amacımıza ulaşamadığımızda en azından o an için hissettiğimiz duygudur. Elinizden geleni her şeyi yapmış olsanız da hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Böylece, ne yazık ki dünya, her zaman adil bir yer olmadığını en iyi şekilde anlamamızı sağlar.

Çocuklarımızın mutsuz olmasını istemeyiz. Evdeyken onlara herhangi bir hayal kırıklığı yaşatmayız. Onlarla oyun oynadığımızda her zaman kazanmalarına izin veririz. Onları bu duygusal yenilgilere ve hayal kırıklıklarına maruz bırakırsak o an için onları üzeceğimizi düşünürüz. Kazanmalarına izin vererek bu üzüntüden onları koruruz.

Ancak çocukluk döneminde oluşan duygusal reaksiyonlar bir bireyin duygusal açıdan geleceğini de şekillendirir. Eğer bugünden negatif duygulara iyi bakarsak, yarın bu tür duygulardan kaynaklanabilecek sorunların etkisini azaltmış oluruz.

Çocukluk süresince aile gibi güvenli bir ortamda oluşan negatif duyguları yönetmeyi bilmek ve öğrenmek, çocuklarımızın bir dizi baş etme mekanizması geliştirmesini ve kendi duygularını düzenlemeyi bilmesini sağlayacaktır. Böylece zamanla duygusal açıdan olgunluğa da erişebilecekler.

Neden hayal kırıklığıyla baş etmeyi öğrenmeliyiz?

Neden hayal kırıklığıyla baş etme eğitimi bu kadar önemli? Hayal kırıklığı bir çocuğun kendine duyduğu saygıyı etkileyen en güçlü duygudur. Hayal kırıklığıyla baş etmeyi erken yaşta öğrenmesi, çocuğun direnç mekanizmaları geliştirmesini sağlar.

Bu da negatif duygularla ilgili hayal kırıklıklarının onların hayatını kontrol etmeyeceği anlamına gelir. Onlara yapabilecekleri ve başarabilecekleri şeyleri sorgulatan durumlarla karşılaşma zamanı geldiğinde, evde öğrendikleri baş etme stratejileri sayesinde tamamen hazırlıklı olacaklar. Hayal kırıklığıyla baş etmesini bilmeyen çocuklar sıklıkla anksiyete ve depresyon belirtileri gösterirler. Bunun yanında, eşyalara ve insanlara karşı saldırganlık gibi davranış bozuklukları göstermeleri, öfke nöbetleri, otorite figürlerine karşı muhalefet ve daha da önemlisi onlara kısa sürede fayda sağlamayan aktivitelere katılmayı reddetmeleri sıklıkla karşılaşılan sorunlardır.

Üstelik eğer çocuklar, büyüme süreçlerinde hayal kırıklığıyla baş etme mekanizması geliştirmezlerse, onlara hızlı bir şekilde getiri ve takdir sağlamayan aktiviteler onlar için bir zorluk olmaktan çıkıp bir tehdide dönüşecektir. Genelde bu tür aktivitelerde başarısız olup, madde kullanımı gibi daha tehlikeli olmasına rağmen daha kısa sürede getiri sağlayan aktivitelere odaklanırlar.

Bu, onları sinir bozucu durumlarla yüzleşmekten alıkoymamız gerektiği anlamına gelmez. Aynı zamanda, sadece güçlerini ölçmek için onları gereksiz yere bu tür durumlarla yüzleşmeye de zorlamamalıyız. Sadece normal zamanlarda, ailece oynanan oyunlarda, spor karşılaşmalarında ya da diğer aktivitelerde bu tür durumların olmasına izin vermeliyiz. Böyle bir durum olduğunda, o tatsız duygusal anda onların yanında olun: öncelikle duygusal reaksiyonunu görün ve onaylayın, sonrasında alternatif çözümler geliştirmelerine yardım edin.

Çocuğun günlük hayatta karşılaştığı problemlere, kendi gelişim seviyesinde, alternatif çözümler üretme sorumluluğunu üstlenmesine izin vermek en iyisi olacaktır. Başarısızlıklarına aşırı tepki göstermemeliyiz. Eğer böyle yaparsak, çocuklarımızı, sabır, kabullenme, problem çözme, desteği erteleme ya da yaratıcılık gibi basit beceriler üzerinde çalışma ihtimalinden mahrum bırakmış olacağız.

Çocuğunuza adım adım hayal kırıklığıyla baş etmeyi öğretme

Bir çocuğa hayal kırıklığıyla baş etmeyi öğretmek için, aşağıdaki adımlar faydalı olabilir:

• Örnek olun: Kendini “duygusal olarak ifade etmesini” öğretmek için ailesini, hayal kırıklıklarından kaynaklanan duygularını kelimelere dökerken görmesinden daha iyi bir yol yoktur.
• Onlara her şeyi vermeyin: Eğer çocuklarımıza her şeyi verirsek, kendi zorluklarıyla yüzleşmelerine izin vermezsek, hatalar yapıp dersler çıkarmak onlar için zor olur. Yaşadıkları her gün yanlarında olamayacağınızı ve takılıp düşmelerini engelleyemeyeceğinizi aklınızdan çıkarmayın.
• Onların vaktine ve yöntemlerine saygı gösterin: Büyük ihtimalle bazı şeyleri yavaş ya da kötü bir şekilde yapıyorlar. Hata yapsalar da, işleri sizin yapacağınız şekilde yapmasalar da hareketlerine saygı duymalısınız. Böyle yaparak onun yanlışları da pozitif bir şey gibi deneyimlemesini sağlıyorsunuz. Bireysel açıdan yeterlilik ve başarı gibi hisler geliştirmesini sağlamış olursunuz. Bu iki his sağlam bir öz saygı gelişimi için çok önemlidir.
• Öfke nöbeti geçirdiklerinde hemen pes etmeyin. Ama aynı zamanda ağlamalarını görmezden gelip de küçümsemeyin. Eğer aileler, çocukları öfke krizi geçirdiğinde hemen pes ederlerse, çocukları bunun sorunları çözmek için en etkili yol olduğunu öğrenecektir. Öte yandan, ağlamak gereklidir, pozitif bir tepkidir. Pek çok durumda ağlamak zayıflığı etkisiz hale getirmenin ilk adımıdır. Gelecekteki dersler için daha hazırlıklı olmamıza yardımcı olur.
• Hayal kırıklıklarını derse çevirin: Sorunlu durumlar çocuğun yeni şeyler öğrenmesi ve bunları aklına yazması için harika fırsatlardır. Hayal kırıklığı ya da hüsran, yarattığı negatif duyguların karşısında pes etmezsek harika alternatifler meydana getiren güçlü bir makinedir. Bu sayede çocuklar bir kez daha başlarına geldiğinde sinir bozucu durumlarla yüzleşebileceklerdir.
• Onlara azimli olmayı öğretin: Aksiliklerin üstesinden gelebilmek için azimli olmak çok önemlidir. Eğer çocuklarımızı sebat etmenin pek çok problemi çözebileceğini görürse, pek çok durumda hayal kırıklıklarını kontrol edebileceklerdir. Azimli ve kararlı olmak hemen olacak ya da üzerinde çok ısrar edilecek diye bir zorunluluk yok. Ona, sakinleştikten sonra bir kez daha denemesi gerektiğini öğretebiliriz.
• Onlara ihtiyaç duyduklarında yardım istemeyi öğretin: Hayatta yalnız yürümeyiz. Her zaman birbirimizden öğrenecek bir şeyler vardır. Onların sizden bir şeyler öğrenmesine izin vermelisiniz ki siz yanında olmadığınızda çocuklarınız kendi çözümlerini kendileri üretebilsinler.

Özet olarak, eğer iyi bir şekilde idare edilirse hayal kırıklığı pozitif bir duygu olabilir. Sebep olacağı olumsuz duygulara kapılıp gitmeyenler için motivasyonel açıdan oldukça büyük bir değeri vardır. Hayatımız boyunca hepimiz bir dereceye kadar hayal kırıklıklarıyla karşılaşırız. Çocuklarımıza bu duygu ve yaratacağı ihtimalleri öğretmek onların gelecekte başarılı olmasına yardım edecektir. Daha iyi bir duygusal sağlık durumu geliştirmelerini sağlayacaktır.