Çift Psikolojisi Testi

Çift psikolojisi testi, projektif ya da izdüşümsel bir test niteliği taşımaktadır. Amacı, testin yapıldığı iki kişinin kişiliklerini ve aralarındaki bağın türünü ortaya çıkarmaktır. Benzer şekilde bu test sayesinde çeşitli endişeleri, bilinçaltında yer alan istekleri ya da arzuları ve hatta bir çift, aile ya da arkadaşlık vb. gibi ne tür bir ilişki olursa olsun, bu ilişkide son dönemde yaşanan çatışmaları dahi görmek mümkün olmaktadır.

Bu test, değerlendirme aşamasında en ilginç ve bir o kadar da karmaşık izdüşümsel araçlar arasında bulunmaktadır. Bu bağlamda, klasik bir ağaç çizimi ya da aile testi türünde bir testten bahsetmediğimizin altını çizmemiz gerekir. Çift psikolojisi testinde, testin konusu olan kişinin iki farklı tür görevi yerine getirmesi gerekmektedir. Bir taraftan çizimi yaparken diğer taraftan da bir hikaye yaratmak durumundadır.

Bu tür bir değerlendirme aracından elde edeceğimiz bilgiler gerçek anlamda aydınlatıcı ve anlamlı olacaktır. Elbette bunun gerçekleşmesi için teste tabi tutulan kişinin işbirliği yapması şarttır. Kimi durumlarda hastanın yaşı ve hatta bazen de mental bir rahatsızlığının bulunması, testin gerçekleştirilmesi konusunda ciddi güçlükler yaşanmasına yol açmaktadır.

Ancak bu testin uygulama alanı genellikle ve büyük oranda çift ilişkileri çerçevesi ile sınırlı kalmaktadır. Bu yüzden test sonucunda elde edilen bilgiler çoğu kez oldukça ilginç sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Şimdi bununla ilgili detayları inceleyelim.

Çift Psikolojisi Testi: Amacı, Uygulama Şekli ve Yorumlaması

Çift psikolojisi testi 1964 yılında Douglas Bernstein tarafından bulunmuştur. Dizayn aşamasında Machover’in insan figürü çizimi temel alınmıştır. Machover Bir İnsan Çiz Testi, öz güven, kişinin kendini algılama biçimi, kişisellik faktörleri, korkular, arzular, travmalar vb. kavramları değerlendirme amacı taşımaktadır.

Eğer Bernstein bir çift ya da iki kişi hakkında bulgularını yayımlayacak olsaydı, bu ancak özel bir sebebe dayanırdı. Bernstein, ilişkisel faktörü değerlendirmek için izdüşümsel bir araç yaratmaya odaklanmıştır. Bu sayede, bir kişinin hayatındaki diğer insanı nasıl gördüğünü ve aralarındaki ilişkiye bakış açısını değerlendirme şansına sahip olacaktır.

Bu amaca yönelik olarak, hem bilinçli hem de bilinç dışı faktörler ölçülmektedir. Çünkü çizime ek olarak bu testte, kağıt üzerinde değerlendirdiğimiz bu iki figüre ilişkin bir hikaye yaratmamız gerekmektedir.

Bu sayede pek çok durumda hayatlarımızın önemli bir kısmını tanımlayan bir şeyin peşine düşmüş oluyoruz: hikayeler. Her insan kendi gerçekliğini, iyi ya da kötü onu o yapan bir hikayeye dayandırarak yaratır. Kimi zaman bu gerçek bir hikaye olabilir. Diğer bazı zamanlarda ise ön yargı, bir tür savunma mekanizmasının sonucu olarak yanlış ya da uydurulmuş fikirlerden oluşan bir hikaye de olabilir.

Şimdi çift psikolojisi testinin farklı yönlerini daha detaylı bir biçimde inceleyelim.

Çift Psikolojisi Testi Neyi Değerlendirir?

Bu test, ikili ilişkilere ilişkin değerlendirmeler yapmak üzere geliştirilmiştir. Test uygulandığında, teste konu kişinin kendini ve hayatındaki önemli bir kişi ile olan ilişkisine yönelik detayları ortaya koyması beklenir.

• Kişiliğe yönelik detayları ve özellikle ilişkinin detaylarını anlamaya çalışır.
• Daha önce de vurguladığımız gibi, bilinçli ve bilinç dışı yönler değerlendirilir. Gerçek faktörler (iletişim sorunları, bilgi vb. gibi) ortaya çıkabileceği gibi, gizli arzulara da (tanınma ihtiyacı, sevgi eksikliği vb.) ulaşma ihtimali bulunmaktadır.
• 7 yaş ve üzerindeki çocuklara da uygulanabilir. Ancak yine de çift ilişkilerinin kalitesini öğrenme konusunda daha yoğun bir biçimde tercih edilen bir testtir.

Nasıl Uygulanır?

Testin nasıl uygulandığını aşama aşama şu şekilde sıralayabiliriz:

• Testi gerçekleştirmek için bir kağıt ve bir kaleme ihtiyaç bulunmaktadır.
• Test yapılan kişiden kağıt üzerine iki insan çizmesi istenir (kim olduğunu belirtmeden).
• Çizim bittikten sonra çizilen bu iki insanın adlarının ve yaşlarının ne olduğunun belirtilmesi istenir.
• Daha sonra bu iki insanla ilgili kısa bir hikaye yazılması istenir. Bu hikayede, bu iki insanın düşündükleri ve neler hissettiklerine yer verilmesi gerekmektedir.
• Son olarak hikayeye bir başlık verilmesi istenir.

Çift Psikolojisi Testinin Yorumu

Bu testin yorumlanması üç farklı bakış açısına göre yapılır:

Betimleme

• Değerlendirilen kişinin cinsiyeti, yaşı ve ilişkisi.
• Gerçekçi bir imaj mı yoksa belirli bir fantezinin ürünü mü olduğu.
• Çiftin ne yapıyor olduğuna yönelik değerlendirmeler. Konuşuyorlar mı, el ele tutuşmuş yürüyorlar mı, kişiler arasında belirli bir mesafe var mı?

Temelde Yatan Faktörler

• Değerlendirme konusu olan kişiyi hangi figür temsil ediyor? Herhangi bir rol üstlenmiş durumda mı? (Örnek olarak pasiflik, babalık, annelik, itaatkar olma, kaçınma vb.)
• Diğer kişi hakkında ne tür değerlendirmeler bulunuyor? Sevgiye ihtiyaç duyan, korku dolu, mesafeli ya da arzulu vb.
• Figürler arasında birbirlerine karşı bir reddetme duygusu bulunuyor mu? Herhangi bir temas ya da iletişim var mı?

Grafik Detayları

• Çizilen figürlerin büyüklükleri, yerleri ve değerlendirilen çizimin genel karakteristiği (gergin bir biçimde yapılmış, heyecanlı ya da sakin bir çizim vb.)
• Çizimler gerçekçi bir insan şeklinde mi yapılmış yoksa karikatür türünde mi? Sembolik ya da çok dikkat çekici özellikleri bulunuyor mu? (biçimsiz bir figür, kötü bir özellik vb.)

Sözlü Detaylar

• Ne tür bir hikayenin anlatıldığı değerlendirilmelidir. Bu hikayeden ne tür çıkarımlar yapılabilir? Bu kişi mutlu bir yapıya mı sahip? Herhangi bir ihtiyacı, eksiği, korkusu vb. bulunuyor mu?
• Gerçek yönlere hitap eden detaylar ile istekler ve arzuları sembolize edenler arasındaki ayrımın yapılması.
• Hikayede tutarlılığın bulunup bulunmadığı.
• Hikayenin nerede geçtiğine dair içerik.
• Seçilen başlığın değerlendirilmesi. (Başlık hikayeye uygun mu, ne tür bir mesaj veriyor, neden özellikle bu başlık seçilmiş?)

Sonuç olarak, eğer kendimize bu testin ne kadar geçerli olduğunu soracak olursak, bunun bir izdüşümsel test olduğunu tekrar hatırlamak faydalı olacaktır. Bu tür testler, yardımcı birer araç niteliği taşımaktadırlar. Yani tek başlarına herhangi bir sorunu teşhis etmeleri ya da belirlemeleri mümkün değildir. Bunlar, diğer testleri tamamlayıcı olarak kullanılmakta ve mümkün olduğunca fazla miktarda bilgiyi bir araya getirme amacı gütmektedir. Ancak yine de çift psikolojisi testinin oldukça ilginç bir test olduğunu ve uzman bir kişinin bundan yararlanabileceğini belirtmek gerekmektedir.