Bağlanmayı Değerlendirmek için Yabancı Durum Prosedürü
Bağlanma, iki insan arasında var olan, yoğun duygularla karakterize edilen bağdır. Normalde, özel ve bağlayıcı bir bileşeni olan kalıcı bir ilişkidir. Mary Ainsworth, çocuklarda bağlanmayı değerlendirmek için ilk aracın geliştirilmesine öncülük etti. Ainsworth’ün bu prosedürü Yabancı Durum olarak bilinir.
Bu anne-çocuk bağı, kendini yalnızca insanlarda göstermez. Birçok hayvanda da kendini gösterir. Ancak insanların bu bağı oluşturması için daha uzun bir zamana ihtiyaç vardır. Bağlanma, iki kişi arasında koşulsuzluk olduğunda pekiştirilir.
Bağlanmanın amacı
Çocuğun ilk bağlarının sağlıklı olması çok önemlidir. Bu nedenle bağlanmanın amacı, güvenlik, rahatlık, koruma ve bebeğin temel ihtiyaçlarının tatminini sağlamaktır. Böylece, bakıcılarıyla geliştirdikleri bağlanma stiline bağlı olarak, çocuklar az ya da çok yakınlık, duygusal sığınma, ayrılığa karşı protesto ve bir güvenlik temeli gösterebilirler.
Bu bağ, yalnızca çocuğun anlık esenliğini etkilemekle kalmaz, aynı zamanda psiko-evrimsel gelişimine de işaret eder. Bu nedenle, bağlanma eksiklikleri onları yetişkinliğe kadar etkileyebilir.
Bağlanmanın gerçekleşmesi için gerekli koşullar
İlk bağlanmanın oluşması için bebeğin bir dizi minimum koşulu karşılaması gerekir. Bu gereksinimler, bağlanmanın uygun şekilde gelişmesini garanti eder:
- Yeterli bir bağlanma davranışı repertuarına sahip olmak. Bu, gülümsemeler, mırıldanmalar, anneyi takip etme ve ona yaklaşma gibi kilometre taşlarını içerir.
- Bu davranışlar, yetişkini bebeğe yaklaştırmalı, her ikisi arasında ayrıcalıklı etkileşimler kurmalı ve üretmelidir.
- Minimum duygusal yeteneklere sahip olmak.
- Yetişkini tanımak, anıları biriktirmek ve bağlanma figürleriyle ilgili beklentiler oluşturmak için bir dizi minimum bilişsel kaynağa sahip olmak.
Yabancı Durum prosedürü
Yabancı Durum prosedürü, 1960 yılında Amerikalı psikolog Mary Ainsworth tarafından tasarlanan bir laboratuvar sürecidir. Amacı, bir annenin veya yabancı bir yetişkinin yabancı bir ortamda çocukla sürdürdüğü etkileşimi incelemektir. Gelişim psikolojisinde o kadar popüler olmuştur ki, bugün hala bağlanma stillerini sınıflandırmak ve değerlendirmek için kullanılmaktadır.
Simülasyonlar
Yabancı Durum prosedürü, çocukların rahatlık bölgelerinin dışında nasıl davrandıklarını analiz etmek için belirli bağlamları simüle etmeye çalışır. Başka bir deyişle, çocukların evlerinin güvenli ortamından çıkıp, bilinmeyen başka bir yeri nasıl keşfettiklerini inceler. Araştırmacılar gözlem yoluyla çocukların annelerinden ayrıldıklarında ve sonra tekrar bir araya geldiklerinde verdikleri tepkileri incelerler.
Bu simülasyon, bir yaş civarındaki çocuklara yönelik sekiz bölümden oluşmaktadır. Bebek ve bakıcı arasındaki ilişki bu süre zarfında net bir şekilde kurulmalıdır.
Prosedür
Bu prosedürün en yaygın varyasyonlarından birinde Ainsworth, çocuğu oyuncaklarla dolu bir odaya annesinin yanına yerleştirir. Bir süre sonra odaya bir yabancı girer ve anne çocuğu yabancıyla bırakarak ayrılır. Sonra anne tekrar içeri girer. Daha sonra hem o hem de yabancı odadan çıkarak çocuğu yalnız bırakır. Sonra yabancı tekrar içeri girer.
Bu şekilde psikolog, bağlanma figürü, çocuk ve yabancı arasında meydana gelen tepkileri ve etkileşimleri değerlendirir.
Bağlanma şekilleri
Yabancı Durum prosedürü üç bağlanma stili oluşturmuştur: Güvenli, kaçınmacı ve kararsız.
- Güvenli bir bağlanma, çocuk, bakıcısından ayrıldığında çevreyi özgürce keşfettiğinde ortaya çıkar. Annelerinin gidişinde ıstırap çekerler, ama döndüğünde coşkuludurlar.
- Kaçınmacı bağlanma, küçük çocuğun annesi ayrıldığında yaşadığı ıstırapla da karakterize edilir. Ancak güvenli bir bağlanmadan farklı olarak, anneleri döndüğünde onlardan kaçınma eğilimindedirler.
- Güvensiz/kararsız bağlanma, süreç boyunca ıstırap belirtileri gösterir. Çocuk, özellikle yokluğunda, bakıcısına karşı öfke gösterir.
Bir çocuğun bağlanması, kişiliğini veya yetişkin ilişkilerinin kalitesini tam olarak belirlemez. Ancak, bu faktörleri ve gelişimin sonraki aşamalarında kurulan etkileşimleri etkileyebilir.