Bağımlı Kişilik Bozukluğu İçin En İyi Terapi

Bağımlı kişilik bozukluğu için bilişsel terapide, hasta gittikçe özerkleşir ve kendi özerklikliği ve yetenekleri hakkındaki çelişkili düşüncelerini kademeli olarak değiştirir.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nedir?

Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabına (DSM-5) göre, bağımlı kişilik bozukluğu olan bir kişi, baskın ve aşırı bir biçimde ilgi görmeye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durum itaatkar davranışa, aşırı bağlanma ve ayrılma korkusuna yol açar. Yetişkinliğin erken aşamalarında başlar ve birkaç farklı bağlamda görülebilir. Aşağıdaki belirtilerden en az beşini görmek yaygındır:

• Başkalarının verebileceği tavsiye ve gönül rahatlığına bağlı olmaksızın günlük olarak kararlar vermeleri zordur.
• Hayatlarının en önemli alanlarında sorumluluk almak için başkalarına ihtiyaç duyarlar.
• Kişi, destek veya onayı kaybetme korkusuyla diğerleriyle anlaşmazlıklarını ifade etmekte zorlanır.
• Projeleri başlatmakta veya kendi başlarına bir şey yapmakta zorlanırlar. Bu, motivasyon veya enerji eksikliğinden değil, kendi kararlarına veya yeteneklerine olan güven eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
• Gerçekten yapmak istemedikleri şeyleri gönüllü olarak yapma noktasına varacak kadar başkalarından kabul ve destek almak için çaba harcarlar.
• Bu hastalıktan muzdarip olanlar genellikle yalnız olduklarında kendilerini rahatsız veya çaresiz hissederler. Bu, kendilerine bakamayacaklarına dair asılsız bir korku yüzündendir.
• Yakın bir ilişki sona erdiğinde, uygun bir şekilde ilgilenilmek ve desteklenmek için acilen başka bir ilişki ararlar.
• Gerçekçi olmayan bir endişe veya terk edilme korkusu ve kendileriyle ilgilenmek zorunda olma korkusu hissederler.

Zayıf Benlik Kavramı

Bağımlı kişilik bozukluğu yaşayan bir insanın zayıf bir benlik kavramı vardır çünkü gerçekten yapmak istediklerini yapamadıklarını düşünürler. Başkalarının onları kurtarması gerektiğine inanıyorlar çünkü onlardan daha güçlülerdir ve kendilerini yetersiz ya da çaresiz görürler.

Kendinizle ilgili bu düşünceleriniz olduğunda normal tepki, başkalarının kendi hayatınızı kontrol altına almasını sağlamaktır. Kendilerini koruyacak ve onlara ilgi gösterecek birini bulmak, düşmanca ve korkutucu bir dünyada yetersiz veya zayıf hissetmeye karşı mükemmel bir çözümdür.

Bağımlı kişilik bozukluğunda bilişsel terapi, hastanın benlik kavramını geliştirerek bu reaksiyonun yoğunluğunu azaltmayı amaçlamaktadır. Bunu başarmak için rehber eşliğinde keşif ve Sokratik sorgulama gibi bilişsel teknikleri kullanır. Buna ek olarak, davranış deneyleri ve diğer daha spesifik teknikler kullanır.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu Nasıl Gelişir?

Bu hastalık, diğerleri gibi, geçmiş çocukluk ve ergenlik deneyimlerine tepki olarak gelişir. Bu hastalığın altında yatan, aşırı bir yalnızlık korkusudur. Bu, kişinin kendisini “dünya saldırılarından” koruyamayacağı inancı yüzündendir.

Genellikle çocuklukta belirli bir yakınlık eksikliği yaşayan insanlardır. Böylece, farklı insanlarla (normalde partnerler) gidermeye çalıştıkları yoğun bir acı yaratan içsel bir boşlukla büyürler.

Aynı zamanda, evlat edinilmiş çocuklar veya uzun süredir hasta olan ve başkalarına bağımlı olmaktan başka seçeneği olmayanlarda da ortaya çıkabilir.

İnsanlar ağır bir şekilde ebeveynlerine güvendiklerinde ve ebeveynleri onları fazla koruduktan sonra, bağımlı kişilik bozukluğu geliştirmeleri muhtemeldir.

Genel olarak, partnerleri onları tamamlama eğilimindedir. Bu da, bağımlılık ihtiyacını artırmakta ve kendi başlarına hareket etme motivasyonlarını azaltmaktadır. Partnerleri, başkalarına kendi kararlarını dayatmaya meyilli olan daha narsisist eğilimlere sahip kişilerdir. Kimse istemediği halde görüşlerini ifade etme konusunda herhangi bir çekinceleri yoktur.

Bu nedenle, bağımlı kişi, günlük yaşamlarında çaba göstermek zorunda değildir. Partnerleri ne yiyeceklerinden, evi nasıl dekore edeceklerine ve kaç çocuğa sahip olacaklarından vb. sorumludur.

Bağımlı Kişilik Bozukluğu için Bilişsel Terapi

Bilişsel terapi, bağımlı kişilik bozuklukları için kullanıldığında, ilk olarak, bu hastalarda ana bilişsel bozulmanın ne olduğunu analiz etmeyi amaçlamaktadır. Onların düşünce tarzı, bağımsızlık fikrine tamamen karşıdır.

Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler, aşağıdaki gibi inançlara sahip olma eğilimindedir:

• “Biri bana bakmazsa hayatta kalamam.”
• “Sahip olduğum veya edinebileceğim kaynaklarla yaşamla baş edemiyorum”
• “Bağımsızlık tamamen tek başınıza yaşamak demektir.”

Benzer şekilde, yetenekleriyle ilgili çelişkili düşünceleri ortaya koyarlar. Onlardan bir şey yapmalarını istediğinizde, genellikle yapamadıklarını düşünürler. Partnerlerinin bunu onlardan çok daha iyi yapabileceğine inanıyorlar ya da kendilerine iyi olmadıklarını ve her zaman berbat durumda olduklarını söylüyorlar.

Hastaların Özerkleşmesine Yardımcı Olmak

Bu, kendi özerklikleri hakkında sahip oldukları çarpık düşüncenin değişmesine ihtiyaç duyuyor. Uzmanların, hastaların kendilerini bağımlı oldukları tüm insanlardan yavaş yavaş nasıl ayıracaklarını öğrenmelerine yardımcı olmaları gerekir. Ayrıca kendilerini terapistten de ayırmaları gerekir.

Terapinin başında “bağımlılık” ve “özerklik” gibi terimlerin kullanılmaması da önemlidir. Bunun nedeni, hastaların genellikle bunun problemlerinin bir parçası olduğunu kabul etmemeleridir. Tedavi ilerledikçe hastaların bunu kendi başlarına gerçekleştirmeleri çok daha iyidir. Bu şekilde, sonunda bu keşfi dillendirmeleri çok daha muhtemeldir. Bu, iyileşme yoluna girmelerine yardımcı olacaktır.

Terapinin başlangıcında, bir dereceye kadar bağımlılık olması gerekecektir. Bunun nedeni, ilk önce, terapistin işin yarısından fazlasını yapması gerektiğidir. Bununla birlikte, bu düzen terapi seansları boyunca değişecektir.

Sokratik yöntem

Bu hastalarda Sokratik yöntem çok önemlidir, çünkü hastanın aktif bir rol oynamasını sağlar. Terapistin, hastanın neden başka bir şekilde veya başka bir duygu hissettiğini veya nasıl davranması ve tepki vermesi gerektiğini açıklamaya çalışması iyi değildir. Bunu yaparsak, tedavi etmeye çalıştığımız bağımlılığı güçlendiririz.

Hasta terapi seansları için kullanılacakları azar azar verecek kişidir. Hangi konulara değinileceği ve konuşulacağına hasta karar verecektir.
Sorulan farklı sorularla, kendi sonuçlarını çıkarırlar.

Terapist dikkatli olmalı ve hastanın kurtarıcısı gibi davranmaya çalışmamalıdır. Bu tip hastalarla yapılan tedavi bazen yavaş ve sinir bozucu olmaktadır. Genellikle, hastayı “kurtarma” ve onlara ne yapmaları gerektiğini söyleme eğilimi vardır. Ancak, bu faydadan çok zarara neden olur.

Profesyonel Sınırları Belirlemek

Profesyonel sınırlar koymak çok önemlidir. Terapistlerine aşık olmuş bağımlı hastaları sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Terapötik çerçevenin belirlediği sınırların ötesine geçme seçeneğinin olmadığı en baştan açıkça anlaşılmalıdır.

Bir teknik olarak, hastanın terapi seansında tartışmak istediği konuları bir günlük olarak yazmasını sağlamak yaygındır. Bir başka faydalı teknik, kendi kişisel kapasitelerine ve başarılarına dair kayıtlar tutmalarıdır.

İkincisi için, hastayı daha önce kaçındığı durumlara – dayanamayacağına inandığı durumlar – kademeli olarak maruz bırakmakta fayda vardır. Bağımlı kişinin karar verme hiyerarşisini geliştirmesi iyi bir fikirdir. Yapmaları gereken her türlü kararı yazacaklardır.

Rehm’in İrade terapisi

Son olarak, Rehm’in irade tedavisinin, bağımlı kişilik bozukluğu için etkili bir tedavi olduğu kanıtlanmıştır. Bu terapi kişiyi kendi kendini gözlemlemesi, kendi değerlendirmesi ve gerçekçi hedefler belirlemesi ve pekiştirmesi için eğitir.

Bu çok önemlidir, çünkü aşırı bağımlı insanlar aşırı yüksek standartlar belirleme ve bunları nasıl elde edebileceklerini küçümseme eğilimindedir. İrade terapisi bu alanda onlara önemli ölçüde yarar sağlayabilir.