Yoğun Hayat Tempomuzda Odağımızı Genişletmek: Farkındalık

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Yaşadığınız an içerisinde neler olup bittiğine dikkat etmek kolay bir iş değildir. Sonuçta, hafta sonu veya tatil zamanı için mutluluk programı yapan bir toplumda yaşıyoruz. Uyaranlar, bildirimler ve yapılacaklar listeleri ile çevriliyiz. Neyse ki, farkındalık ilkelerini hayatınıza entegre etmek, hayatınızda çok olumlu ve oldukça şaşırtıcı değişiklikler yapabilir.

Bilinen bir örnek: Alberto ve farkındalık

Alberto, tanınmış bir işletmede satış yöneticisi olarak çalışmaktadır. Yaklaşık yirmi yıl süren sıkı ve verimli çalışmanın ardından, bir sırt zedelenmesi nedeniyle, izin istemek zorunda kaldı. Ameliyat olur ve dört ayık bir iyileşme sürecine girer. Ama hala büyük acılar çekiyor ve her gün yüzmesine rağmen bir türlü iyileşemiyor. Alberto kendini güvende hissetmiyor.

“Başka biri olmak imkansız. Tek umudumuz daha çok kendimiz olmaktır.”

– Jon Kabat-Zinn

Bir iş arkadaşı, farkındalık kurslarına katılmasını tavsiye eder.  O ‘farkındalık’ kelimesini duyduğu an, Alberto kendini tutamaz ve gülmeye başlar çünkü her zaman bu tür trendleri biraz işe yaramaz, bilim dışı, sadece kendi zamanlarıyla ne yapacağını bilmeyen insanlar için gereksiz bir uğraş olarak görmüştür.

Ve kendini, el avuçlarını birbirine değmiş vaziyette, lotus pozisyonunda meditasyon yaparken hayal edemez Alberto. Ama arkadaşı ısrar ediyor “Bir hafta boyunca bir dene, ne kaybedebilirsin ki?”

İlk 7 günlük tecrübesinden sonra, Alberto şimdi iki yıl boyunca farkındalık eğitimini uygulamaya devam ediyor. 49 yaşında, hayatını daha sakin bir şekilde yaşamayı öğrendiğine, daha az strese ve kas gerginliğine sahip olduğuna ve en önemlisi, sırtında çok fazla acı hissetmeden işe geri dönebildiğine şükrediyor.

Farkındalık eğitimi sayesinde, günlük yaşantısında meydana geldiğini fark ettiği en büyük değişiklik, hayatı farklı bir şekilde görmeye başlamasıdır. Hayatında bir şekilde, “yeniden başlatma” düğmesine basmış gibi hissediyor.

Özetle, Alberto’nun durumu son derece normal bir örnektir. Çoğu insan, farkındalık eğitimine kazara ya da salt meraktan katılır. Belki de bunu yapmak zorundaydılar ya da bir arkadaşları ya da tanıdıklar bunu tavsiye ettiler. Ve genellikle insanlar, bu eğitimin ne işe yaradığını gerçekten bilmezler. Bu türden bir meditasyondan ne tür değişiklikler elde edebileceklerini hiç düşünmezler.

Farkındalık hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.

“Farkındalık” eğitiminin yaratıcısı kim? Herhangi bir bilimsel kanıt var mı?

Farkındalık kuramının bir kurucusu yok. Aslında antik, geleneksel Zen ve Vipassana meditasyon uygulamalarından esinlenerek oluşturulmuştur. Kökeninde, bu teknik ve alıştırma kombinasyonlarının, bir insanı sadece daha iyi hissettirmek ile sınırlı kalmadığına dikkat çekmek gerekir. Yapmaya çalıştığı şey kişisel özgürlüğü teşvik etmekti… böylece manevi bir bileşeni oldu.

“Bir şeyle bağlantı kurduğunuzda, bu bağlantı size  yaşam için bir anlam verecektir.”

– Jon Kabat-Zinn

Ve 70’li yıllarda, bir nükleer biyolog, tıp fakültesi profesörü ve Massachusetts Üniversitesi Stres Azaltma Kliniğinin kurucusu olan Jon Kabat-Zinn, farkındalık eğitimi ile ilgili girişimlere başladı. Zinn, 20 yaşından beri Zen meditasyonu yapıyordu. O zamandan beri, bu uygulamanın sağlığa yararlarını araştırmakta ve bilimsel olarak faydalarını bulmaya adadı kendini.

O zamandan beri, dünyanın her yerinden binlerce insan, MBSR (Farkındalık Bazlı Stresi Azaltma) programını tamamladı. Bu program, kronik ağrıyla savaşmalarına, kaygı ve streslerini azaltmalarına ve uyku problemlerini ve depresyonlarını iyileştirmelerine yardımcı oldu.

Bunlara ek olarak, profesör Kabat-Zinn, 1980 yılında bu alan üzerine yayınladığı ilk bilimsel makalesinden bu yana, her yıl farkındalık eğitiminin yararlarını destekleyen 200 ila 800 makale yayınlanmaktadır.

Şu anda MBSR (Farkındalık Bazlı Stres Azaltma) ve MBCT (Farkındalık Tabanlı Bilişsel Terapi) programları, en bilimsel kanıtlara sahip iki farkındalık temelli terapidir.

Dikkat güçlendirmemiz gereken bir kastır

Daniel Goleman, dikkatin, etrafımızdaki şeylere ve içimize daha açık olması için her gün üzerinde çalışmak zorunda olduğumuz bir kas olduğunu söyledi.

Bu 2,500 yıldan daha yaşlı olan Budizm kökenli uygulama, Batı’ya kazara gelmemişti. Çünkü Dr. Kabat Zinn gibi bilim insanları, toplumumuzun stresli ve talepkar olduğunu görüyorlardı. Hayatlarımızın temposu, bizi hızlandırmaya ve sonsuz baş ağrıları, endişeleri ve yapılacaklar listesi ile bizlere işkence ediyor.

Öğle yemeğimiz için zar zor bir yarım saati ayırabiliyor ve ancak gece yarısı, son kez telefonumuza baktıktan sonra yatağımıza girebiliyoruz. Ve ancak bir iki saat uyuyabiliyoruz. Sabah tüm aceleyle, ayak üstü bir kahvaltı yapıp,  otobüse zar zor yetişiyoruz. Bu arada, aklımıza “bir şeyleri kaçırıyorum”, “kendimi çok boş hissediyorum” veya daha da kötüsü “tüm bunlar, hayatım anlamsız geliyor” gibi düşünceler geliyor.

Farkındalık hakkında iyi haberler

Ama iyi haberler  de var. Belki de farkındalık eğitimini, sizin için ya da yaşam tarzınız için doğru olmayan bir yaklaşım olarak gördüğünüz için, ona henüz bir şans vermediniz… Yapmam gereken onca iş varken nasıl bir saat boş boş oturayım?

Farkındalık eğitimi, sadece bağdaş kurup, gözlerinizi kapatarak veya avuçlarınızı birbirine değdirerek yapılacak bir iş değil, unutmayın. Vücudunuzu değil, zihninizi ve beyninizi kullanacaksınız. Amaç “dikkatinizi eğitmektir.”

Jon Kabat-Zinn’in meditasyonu, geleneksel tıbba dahil etmesi için verdiği çaba gibi, bu eğitimin de sizin hayatınıza büyük bir katkısı olabilir.  Zinn, farkındalığın sağlığınıza güç vereceği kanaatinde.

Denemesi bedava ama getirileri bir servet olabilir.

Kaynakça:

• John Kabat-Zinn (2006) Yeni Başlayanlar İçin Farkındalık (Mindfulness for Beginners), Louisville, CO: Sounds True
• Bhante Henepola Gunaratana (1992) Düz İngilizce ile Farkındalık (Mindfulness in Plain English, Charlottesville,  Virginia Üniversitesi
• Bu Nhat Hanh (2014) Farkındalık Mucizesi The Miracle of Mindfulness, Boston, MA: Beacon Press
• Javier García Campayo (2014) Farkındalık cenneti (Mindfulness y ciencia), Alianza Editorial