Uyku Sarhoşluğu Dediğimiz Olgu Nedir?

Bazı insanlar tamamen enerjik, berrak ve alarmları çalmaya başlar başlamaz güne başlamaya hazır olarak uyanırlar. Öte yandan, diğerleri sabahları kalkmakta gerçekten zorlanırlar. İkinci kategoriye girmekteyseniz, uyku sarhoşluğu isimli durumdan muzdarip olabilirsiniz.

Çoğu insan için sabah uyanmak büyük bir çaba gerektirir. Beyinleri de işlevsel olma girişimlerinde işbirliği yapmak istemiyor gibi görünüyordur.

Uykulu, yorgun veya sinirli bir şekilde uyanmak, uyku sarhoşluğundan muzdarip olduğunuz anlamına gelmez. Bu nispeten yaygın bir durumdur ve önemli bir etkisi yoktur. Bugün bahsedeceğimiz rahatsızlık ise, ondan muzdarip olanların hayatlarını önemli ölçüde etkileyebilir.

Ancak bununla ilgili çok fazla da bilgi yok. Bunun nedeni, maalesef bu durumun bilim camiasında büyük ölçüde fark edilmemiş olmasıdır.

Uyku sarhoşluğu nedir?

Uyku sarhoşluğu (kafa karıştırıcı uyanma olarak da adlandırılır), kişinin uyanmaya başladığı anda ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Hastalar, bilişsel yetenekleri gerektiği gibi çalışmayan bir biçimde ve şaşkın bir şekilde uyanırlar. Bazıları, bu durumu, açıkça düşünmelerini ve uygun şekilde hareket etmelerini engelleyen zihinsel bir sis olarak tanımlar. Uyanmaya çalışırken karşılaştıkları önemli sorunlar vardır.

Bu bölümler genellikle gece uykusu döneminden sonra ortaya çıkar, ancak aynı zamanda gecenin ortasında veya gündüzki bir kestirmeden sonra da ortaya çıkabilir. Genellikle kişiler, kendisini tehlikeye karşı savunması gerektiğini veya acil bir durumla karşılaştığını hissettiği bir uyanıklık durumuna sokan ani bir uyanış durumuyla karşı karşıya kaldığında ortaya çıkarlar.

Bu problem kendini nasıl gösterir?

Uyku sarhoşluğunun en yaygın örneklerinden bazıları şunlardır:

• Kişi uyandığında nerede olduğunu bilemez. Yatağın yanlış tarafından kalkmaya çalışabilirler veya tuvalete gitmekte ciddi zorluklar yaşayabilirler.
• Çalar saat çaldığında, kişi telefona cevap vererek veya kapı zili olduğunu düşündüğü için kapıya gitmeye çalışarak tepki verebilir.
• “Uyku sarhoşu” kişi, hafta sonları veya ulusal bir bayramda da uyanabilir ve işe gitmeleri gerektiğine ve geç kalacaklarına tamamen ikna olmuş bir vaziyette olabilir. Panikleyecekler, hazırlanmaya başlayacaklar ve önemli bir süre boyunca da neler olduğunun farkında bile olmayacaklardır. Bu kafa karıştırıcı durum birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürebilir.

Uyku sarhoşluğu neden olur?

Bu bozukluğun nedenleri henüz tam olarak açıklanabilmiş değil. Bununla birlikte, bazı araştırmalar, diğer uyku bozuklukları ve diğer akıl hastalıklarından muzdarip insanlarda daha sık görülme eğiliminde olduğunu bulmuştur.

Anksiyete, depresyon ve bipolar bozukluk, uyku sarhoşluğu ile önemli bir komorbiditeye sahiptir. Ek olarak, bazı ilaçların (antidepresanlar gibi) tüketimi de bu problemin görünümünü geliştirebilir.

Benzer şekilde, uyku alışkanlıklarının da önemli bir rol oynayabileceği görülmektedir. Bu nedenle, altı saatten az uyumak, dokuz saatten fazla uyumak veya jet-lag gibi durumlar da sık sık bu rahatsızlığa neden olabilir. Ayrıca uyku apnesi, alkol tüketimi ve kronik stres ile de yakından bağlantılıdır.

Herhangi bir tedavisi var mı?

Uzmanlar, uyku sarhoşluğunun yedi kişiden birini etkilediğini tahmin ediyor. Bu nedenle, bu durumla ilgili daha fazla araştırma yapılmalıdır. Ancak şimdilik özel bir tedavisi yok.

Pek çok insan için bunların, önemli bir rahatsızlık yaratmayan veya günlük yaşamlarına müdahale etmeyen izole bölümler olduğunu hesaba katmalıyız.

Bununla birlikte, tekrarlayan bir şekilde bundan muzdarip olanlar, kişisel, aile ve iş yaşamlarında ciddi şekilde etkilenirler. Bilişsel yetilerini tam olarak geri kazanmaları saatler sürebilir.

Bu nedenle, şu anda en önemli adım, altta yatan sorunları ele almak olacaktır. Kişi yukarıda bahsettiğimiz diğer durumlardan herhangi birinden muzdaripse, doktoru bu koşulları doğrudan tedavi etmelidir.

Benzer şekilde, iyi uyku alışkanlıkları edinmek de önemlidir. İyi uyumak ve stresi azaltmak birçok durumda semptomları hafifletebilir. Bununla birlikte, bu bozukluğun tedavisi ile ilgili daha kesin sonuçları da bilim dünyasından bekliyoruz.