Toshogu Tapınağındaki Üç Bilge Maymunun Öğretisi

Toshogu tapınağındaki ünlü üç bilge maymun heykeli, bugün hala bizlere ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.

Bu heykellerin arkasında yatan özgün mesaj, son derece basit ve derindir: “yanlış işler yapmana neden olacak sözleri dinleme”, “kötü davranışları normalmiş gibi görme” ve “gereksiz yere kötü konuşma”.

İlginçtir ki, içinde yaşadığımız modern zamanımız ve Batılı dünya görüşümüzü, bu üç maymun öğretisini biraz basitleştirip, klasik “görmedim, duymadım, bilmiyorum” şekline dönüştürdü. 

Bu durum, WhatsApp emojilerinde bile gördüğümüz bir şekil halini almış olsa da, orijinal fikri ve hatta maymunların sırasını bile biraz bozmaktadır.

“Gerçeği bilmekten daha güzel bir şey olmadığı için, hiçbir şey yalanı doğrulamaktan daha utanç verici değildir.”

– Cicero

Bununla birlikte, burada verilmek istenen mesajın daha derin anlamları da vardır. 16. yüzyıl şövalyesi Tokugawa Ieyasum şerefine dikilmiş olan bu heykelin kökeni, Konfüçyüs öğretilerine dayanmaktadır. Birçoğu için ise, üç maymun felsefesinin temelinde, Sokrates’in “üçlü süzgeç testi” vardır.

Kendimizi bu klasik ikona ve geleneksel bilgeliğe yönlendirebilirsek, öğrenebileceklerimizin bir sınırı yoktur. Şimdi bu mevzu bahis hakkındaki bilgilerimizi biraz güncelleyelim.

Togoshu’nun üç bilge maymunu, hepimizin sevdiği ve saygı duyduğu ahlak kurallarını ve mistisizmi somutlaştırıyor ve bizler de bugün bu bilgileri sizinle paylaşmak istiyoruz.

Efsaneye göre üç bilge maymun nedir?

Üç bilge maymun efsanesinin kökeni Çin mitolojisine dayanır. Üç meraklı karakterin oynadığı çarpıcı bir hikayeyi dile getirir.

Kahramanlar, sağır Kikazaru, dilsiz Iwazaru ve kör Mizaru üçlemesinden oluşur.

Bu üç eşsiz yaratık, tanrılar tarafından gözlemciler ve elçiler olarak yer yüzüne gönderilir. Bir başka deyişle, insanlığın iyi ve kötü yanlarına tanıklık edip, tanrılara tebligat yapmak ile görevlendirilirler.

Bu ilahi elçiler, iki erdemi ve bir kusuru bulunan sihirli bir güç ile yeryüzüne gönderilir;

• Kikazaru, sağır maymun, kötü işler yapan herkesi izleyendir. Daha sonra, gördüklerini, kör maymuna iletir.
• Akabinde, kör maymun olan Mizaru, sağır maymunun kendisine ilettiği mesajları dilsiz maymuna iletir.
• Bu sayede, kör maymunun ilettiği mesajları alan ise Iwazaru olur. İwazaru, her bir insanın günahına göre çekmesi gereken cezayı takdim ettiği için, tanrıların insanlara verdiği cezaları yerine getirilmesini sağlayan maymundur.

Bu hikayeden alınacak ders, her şeyden önce ruhumuzu saf tutmamız gerektiğidir. Kötü davranışlarda bulunmamıza sebep olabilecek herhangi bir şeyi dinlemememiz öğretilir. Sebepsiz konuşmadan kaçınmak ve kötülükleri normal bir şeymiş gibi görmemek öğütlenir.

Sokrates’in Üçlü Süzgeç Testi

Üç bilge maymun efsanesi ile Yunan filozofunu baz alan aşağıdaki hikaye arasında ilginç bir paralellik var.

Sokrates’in bu hikayesinde, öğrencilerinden biri, bir sabah evine gelip, kendisi ile bir konu hakkında biraz dedikodu yapmak ister. Genç adamın cahilliğine bakarak, Sokrates bu dedikoduyu sağda solda konuşmadan önce şu üç şeyi düşünmesini gerektiğini söyler:

• Birincisi, bana söyleyeceğin bu dedikodu… gerçek mi değil mi? Sana göre bir GERÇEK mi?
• Sonra, bana söylemek istediğin şey, en azından İYİ bir şey mi?
• Sonunda, bana ne söyleyeceksin? Gerçekten yararlı ve gerekli bir şey mi?

Gördüğümüz gibi, bu üç süzgeç, Toshogu tapınağında bulunan üç maymunun temsil ettiği fikirler ile bağlantılıdır.

“Eğer bir azınlık bile olsanız, gerçek gerçektir.”

– Gandhi

Sağır maymun Kikazaru

Kikazaru, bilge olmasının yanı sıra, ihtiyatlı da davranır. Yukarıdaki resimde sol tarafta yer alan Kikazaru, kendi iç dünyanızdaki dengeyi korumak adına, bazı şeyleri duymadan önce kulaklarınızı örtmeyi önerir.

Bu nedenle, bu yaklaşım, bazı verilerden, gerçeklerden veya kanıtlardan uzak durmak meselesi değil. Korkak ya da yenilgiyi kabul eden bir tutumdan daha ziyade, kişinin bütünlüğünü korumak için yararı olmayan ve zararlı bilgiler yığınını bir yana bırakmak amacı güder.

Dilsiz maymun Iwazaru

Iwazaru, yukarıdaki resimde ortada bulunan, Sokrates’in üçlü süzgeç testinde de ifade ettiği şekli ile, her şeyden önce, doğruluğu bulunmayan, herhangi bir yararı ve iyiliği olmayan dedikoduları yayma konusunda çok dikkatli olmayı, kötülüğün yayılmasına yardımcı olmamayı ve dedikodu yapmamayı öğütleyen maymundur. 

Kör maymun Mizaru

Sokrates’in bakış açısıyla yorumladığımız zaman, Mirazu, size bir yararı olmayan her şeye gözlerinizi kapamayı öğütler. Yine, bu bir pasiflik veya korkaklık göstergesi değildir.

Başınıza gelen her şeye boyun eğmek ya da kötülüğe göz yummak da değildir (efsanede, ceza hükmünü veren, maymunların kendileri olduğunu unutmayın).

Aksine, iyi ile kötüyü nasıl ayırt edeceğini bilmenin, bilge bir bakış açısı ile sağlanacağını ile ilgilidir. Bu, iyilikle yaşamak için, yapılan kötülükleri cezalandırmak ve bizi daha iyi olmaya teşvik eden insanlarla yaşamaya çalışmak ile ilgilidir.

Sonuç olarak, hem üç bilge maymun felsefesinden hem de Sokrates’in üçlü süzgeç testinden alınacak ders ile, yüzyıllardan beri var olan kadim bir öğretiyi, şimdi her zamankinden daha yararlı bir hale getirebiliriz.

Söylediklerimiz ile sağduyulu, duyduklarımız ile ihtiyatlı ve gördüklerimiz ile sakin bir biçimde davranmalıyız. Bunlar huzur ve mutluluk için üç altın kuraldır.