Çocuklarını Terk Eden Anneler ve Babalar
Çocuklarını terk eden babalar, bir noktada sorumluluklarını arkada bırakıp çocuklarını kendi başlarına yalnız bırakan anneler… Çocuğu terk etmeye giden yolu açan sebepler çok farklı olabilir. Bu tür durumlar, yaşayan insanlara ve bulundukları şartlara göre farklı nedenlere bağlı olabilir. Bir çocuk için bu tür tecrübelerin son derece yıkıcı olduğunu bilsek de yine de anlaşılabilir durumların olduğunu vurgulamak gerekir.
En yaygın olarak rastlanan faktörler yoksulluk ve temel yaşam imkanlarının kısıtlı olması olarak ön plana çıkmaktadır. Örneğin yaşları çok genç olan bazı anne ve babalar çocuklarını evlatlık olarak vermeyi ya da akrabalarına bırakmayı tercih etmektedirler. Bu tür durumlar için hemen “terk etme” şeklinde tanımlama yapmak doğru olmayabilir. Ancak genelde toplum bu durumları da aynı şekilde yargılar ve değerlendirir.
Temel olarak neden olan faktörler, şartlar ve belirli gerçeklikler bağlamında çok boyutlu olduğu kadar zorlu bir durumla da karşı karşıya bulunuyoruz. Çünkü bazı tecrübeler ufaklıkların gerçek anlamda travma yaşamalarına neden olabilmektedir. Bu tecrübelerin yarattığı izlerin çok derin ve genellikle de kalıcı olduklarını göz ardı edemeyiz. Babasız büyümek ya da anne figürü olmadan ergenlik çağlarına ulaşmak çocukta önemli yaralar açar ve kişisel noksanlıklar bırakır.
Şimdi konuyu biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Neden Bazı Anne ve Babalar Çocuklarını Terk Ederler?
Günlük yaşantımızda aslında hiç olmaması gereken son derece dramatik hikayelerle karşılaşırız. Ne kadar ilerlemiş bir toplum olsak da çocuklar anneleri tarafından terk edilmeye devam etmektedir.
Yeni doğmuş bebekler hiç beklenmedik yerlerde bulunur ve hayatta kalanların önemli bir bölümünün arkasında, artık sınırlara dayanmış ve sosyal imkanların ulaşmakta başarısız kaldığı annelerin üzücü hikayelerine rastlamak mümkündür.
Bu tür durumlarda pek çok farklı hikayenin bulunduğunu ve bunlardan bir kısmının anlaşılabilir olduklarını biliyoruz. Ancak diğer bir kısmını ise anlayışla karşılamak mümkün değildir. Bu bağlamda önemli bir detayın altını çizmek gerekir. Bir çocuğu terk etmek büyük bir çoğunlukla anlık verilen bir karar değildir. Yani bu karar kişinin aklına bir anda gelip uygulamaya konmaz. Genellikle uzun süren bir düşünme ve değerlendirme süreci sonucunda her ne sebeple olursa olsun en dramatik yol seçilmiş olur.
Şimdi bu duruma yol açan en yaygın nedenleri inceleyelim.
Çocuklarını Terk Eden Anne ve Babalar: Ekonomik Problemler
Çoğunlukla anne ve babadan birinin ya da her ikisinin birden çocuklarını terk etme sebeplerinin başında yoksulluk, imkanların yetersiz olması ve sosyal olarak dışlanma gelmektedir. Toplumun bu tür durumların önüne geçmek için bunları zamanında tespit etmesi ve harekete geçmesi gereklidir.
Uyuşturucu Kullanımı ve Alkol
Uyuşturucu kullanımı ve sosyal olarak dışlanma birbiri ile yakından bağlantılı konulardır. Ancak bununla birlikte anne ya da babadan biri alkol bağımlılığı problemi de yaşıyor olabilir. Pek çok örnekte de rastlandığı gibi alkolik anne ve babaların çocukları iki farklı terk edilme durumu yaşarlar.
Bunlardan ilki evin içinde yaşanır. İlgisizlik, ihmal ve hatta şiddet içerikli davranışlar aslında ikinci aşamının ön habercileri niteliği taşır. Bu ikinci aşamada ise anne ve babaların aileyi tamamen terk etmeleri söz konusu olur.
İstenmeyen Hamilelikler
Eğer anne ve babaları tarafından terk edilen çocuklardan konuşuyorsak, istenmeyen hamilelikler faktörünü göz ardı etmemiz mümkün değildir. Bu bağlamda, çok farklı durumlarla karşı karşıya kalabiliriz. Zorla ilişki ve küçük yaşlarda hamilelik gibi örneklere rastlamak olasılıklar içindedir. Bu aşırı uç şartları yaşayan genç yaşlardaki kızlar nasıl davranacaklarını bilemez ve kendilerini son derece yalnız hissederler.
Diğer yandan yukarıda değindiğimiz örneklerin dışında başka durumlarla da karşılaşılabilir. Örnek olarak düşünmeden ya da ön göremeden çocuk sahibi olan çiftler bulunmaktadır. Çiftlerden biri bu süreci istekli bir biçimde kabul ederken diğeri aynı düşüncede olmayabilir. Bunun sonucunda da er ya da geç bir daha dönmemek üzere evi terk edebilir.
Bağlanmaktan Kaçanlar, Olgunlaşmamış Anne ve Babalar
Henüz olgunlaşmamış, annelik ya da babalık içgüdülerini taşımaktan yoksun anne ve babalar her an çocuklarını terk etme kararı alabilirler. Yani herkes çocuk sahibi olma sorumluluğunu almak için hazır olmayabilir. Kendileri gönüllü olarak çocuk istemiş olsalar dahi gerçeklerle yüz yüze kaldıklarında bu gerçeklerin onları aştığını geç de olsa fark ederler.
Genel olarak bakıldığında çocukların terk edilmesi doğumlarından itibaren bir yıl içinde daha yaygın olarak görülmektedir. Ancak henüz olgunlaşmamış anne ve babalar böyle bir kararı her an verebilirler. Yani çocuğun üç, beş ya da on yaşına gelmiş olması bu durumu değiştirmez. Öyle bir an gelir ki böyle bir kararı verirler ve her türlü bağdan kaçarak uzaklaşmayı tercih ederler.
İlişkide Yaşanan Sorunlar: Yeni Bir Hayata Başlamak İçin Çocuklarını Terk Eden Anne ve Babalar
Anne ve babaların neden çocuklarını terk ettiklerini daha iyi anlayabilmek için ilişkide yaşanan sorunlar konusunu biraz daha derinlemesine incelemek gerekir. Anlaşmazlıklar, ayrılıklar, karmaşık evlilikler, çocuğu büyütüp destekleme ya da velayet konusunda bir uzlaşıya varamamak, anne ve babaların en radikal seçeneği tercih etmelerine yol açabilir: sonsuza dek terk etme.
- Bu gerçekler özellikle çocuklar üzerinde şiddetli etkiler bırakır. Çünkü bu çocuklar sadece anne ve babalarının sürtüşmelerine, kavgalarına ve aile içindeki olumsuz atmosfere şahit olmakla kalmazlar. Aynı zamanda bazı durumlarda anne ya da babalarının evi terk etmelerinden kendilerini de sorumlu tutabilirler.
- Diğer yandan çok sık görülen bir durum daha bulunmaktadır. Ailesini ve çocuklarını terk eden anne ya da babanın başka birileriyle yeni bir hayata başlayarak başka bir aile kurma olasılığı yüksektir. Bu aile içinde de yeni bir terk ediş olabilir ya da olmayabilir. Her ne olursa olsun önceki partneri ile yaşadığı sorunlar nedeniyle bir anne ya da babanın çocuğunun hayatından kalıcı bir biçimde çıkması hem dramatik hem de son derece çarpıcı bir durumdur.
Sonuç olarak, yukarıda da değinmeye çalıştığımız gibi bir kişinin çocuğunu terk etmesi karmaşık ve kınanacak nedenlere bağlı olabilir. Elbette anlaşılabilir durumlar da bulunmaktadır. Ancak bunların dışında kalanlar ise kesinlikle cezayı hak eden durumlardır. Ne olursa olsun bu tür istenmeyen durumların yaşanmasını engellemek için gerekli şartların ve kuralların oluşturulması gerekmektedir.
Anne ya da baba figürünün olmaması bir çocuğun hayatında doldurulması imkansız boşluklar açar. Ayrıca bu çocuk büyüyüp bir yetişkin olduğunda da birlikte büyümek zorunda kaldığı bu boşluk hissinin açtığı yara hiçbir zaman iyileşmeyecektir. İşte bunları hiçbir asla aklımızdan çıkarmamalıyız.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Burnstein MH. Child abandonment: historical, sociological and psychological perspectives. Child Psychiatry Hum Dev. 1981 Summer;11(4):213-21. doi: 10.1007/BF00706520. PMID: 7249800.
- Cardona JF, Manes F, Escobar J, López J, Ibáñez A. Potential consequences of abandonment in preschool-age: neuropsychological findings in institutionalized children. Behav Neurol. 2012;25(4):291-301. doi: 10.3233/BEN-2012-110205. PMID: 22713373; PMCID: PMC5294271.T
- habane, Sophia & Kasiram, Madhu. (2015). Child abandonment and protection of abandoned children in Lesotho: Prevention strateges. Social Work/Maatskaplike Werk. 51. 10.15270/51-1-427.