Logo image
Logo image

Akatizi: Hareketsiz Kalamama Durumu

4 dakika
Akatizi zaman zaman huzursuz bacak sendromu ile karıştırılır. Aynı semptomlara sahiptir. Ancak, belirli ilaçların bir yan etkisi olduğundan dolayı, kökeni son derece farklıdır.
Akatizi: Hareketsiz Kalamama Durumu
Valeria Sabater

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Gerginlik. Uzun süre hareketsiz kalamama durumu. Her zaman hareket halinde olmaya dair yoğun bir ihtiyaç. Halsizlik ve baş dönmesi hissi. Popüler inanışın aksine, akatizi çeşitli spesifik (ve sıklıkla reçete edilen) ilaçların yan etkisi olduğundan huzursuz bacak sendromu ile ilişkili değildir.

Çoğu durumda, insanlar kendilerini belirli ilaçları almak zorunda bulurlar ve ilaçların üzerlerinde sahip olabilecekleri her bir etkiyi görmezden gelirler. Sonuç olarak, pek çok kişi kendilerine eziyet eden ve doktorlarına gitmelerine neden olan belirli bir rahatsızlık yaşarlar, ve bunun sadece aldıkları bir ilacın yan etkisi olduğunu anlarlar.

Tahmin edebileceğiniz gibi, ilaca bağlı kafa karıştırıcı değişiklikler her türlü hastalığa neden olabilir. Akatizi bunlardan biridir. Bu, genellikle huzursuz bacak sendromu olarak yanlış bir şekilde teşhis edilen olumsuz, rahatsız edici ve engelleyici bir durumu ifade eder. Bu kafa karışıklığı o kadar yaygındır ki, çoğu zaman bireyler hiç ihtiyaçları olmamasına rağmen bu nörolojik bozukluğa yönelik tedavi görürler.

Elbette bu tedavi hiçbir değişiklik yaratmaz. Bu nedenle, her zaman bir tetikleyici olarak kontrol edilemeyen hareket etme ihtiyacı yaratan daha fazla faktörü ve daha fazla kaynağı hesaba katmak önemlidir. Hadi bunu biraz daha açalım.

Akatizi: Semptomları, Kökeni ve Tedavisi

Akatizi, kişinin hareketsiz kalmasını engelleyen bir hareket bozukluğudur. Aslında huzursuz bacak sendromundan çok daha yoğun ve sorunlu bir durumu beraberinde getirir. Bunun nedeni, hareket etme ihtiyacının sadece alt ekstremitelere odaklanmaması, tüm vücudu etkilemesidir. Tahmin edebileceğiniz gibi, hareket etmeyi durduramamak sinir bozucudur.

Bu nedenle bu durum çeşitli psikolojik belirtiler ile birlikte gerçekleşir. Açık bir şekilde, bu fiziksel huzursuzluk duyguları pek çok yönden etkiler. Örneğin hareketsiz olamamak ve çalışırken uygun bir şekilde duramamaktan kaynaklanan ıstırap oldukça can sıkıcıdır. Ayrıca, bu insanlar araba kullanamaz ya da uykuya dalmak için uzanamazlar. Ek olarak, bu bozukluk her yaştan insanı etkiler; bunların hepsi belirli ilaçların vücut üzerindeki etkisine bağlıdır.

Bazı hastalar baş dönmesi ve kusma gibi basit bir durumu hafifletmek için tedavi görürler. Buna bir ilacın neden olduğunu ise bilmezler. Sürekli bir şekilde parmaklarınızı bir yüzeye vurmanın ya da odaklanamadığınız için işinizi koruyamamanın ne kadar rahatsız edici olduğunu hayal edebilmek için bu durumdan muzdarip olmanız gerekmez.

Some figure

Akatizi Semptomları

Nöroloji, bu tür bir değişikliği incelemekten sorumlu olan alandır. Bu bozukluğun huzursuz bacak sendromu ile karıştırılmasının oldukça yaygın olduğu doğru olsa da, akatizi semptomlarının çok daha geniş olduğunu zaten belirttik. Bu durumun en yaygın özellikleri şunlardır:

  • Sürekli yürümek ve hareket etmek ihtiyacı.
  • Bacaklarda karıncalanma ve kaşıntı hissi.
  • Sürekli parmakları bir yerlere vurmak.
  • Ciltte kaşıntı.
  • Stres ve anksiyete.
  • Uyumakta zorluk.
  • Ciddi durumlarda panik ataklar meydana gelebilir.

Bunun Kökeni Nedir?

Bundan yazımızın başında bahsetmiştik. Bu hareket bozukluğunun etiyolojisi bazı ilaçların yan etkisidir. Kökeni neredeyse her zaman antipsikotik ilaç tedavisinde ve ayrıca seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi antidepresanlarda yatmaktadır.

Benzer şekilde, pek çok hasta kusma ve baş dönmesi tedavisi için kullanılan ilaçlara bağlı olarak da akatizi çekmiştir. Ek olarak, dopaminerjik tedavinin bir sonucu olarak Parkinson hastalarında akatizi görülmesi de yaygındır. Ancak, bu yan etkinin tüm hastalarda görülmediğini unutmamalıyız.

Bu belirtiler genellikle uygulanan ilaç dozu yüksek olduğunda ortaya çıkar. Bu nedenle, haloperidol ve risperidon gibi birinci nesil ve ikinci nesil antipsikotikler alan kişilerde bu durum yaygındır.

Akatizinin Teşhis Süreci

Genel olarak, bir hasta psikotrop ilaçlarla tedavi görürken tıp uzmanının ilk sezgisi, bu semptomların ilaçların etkisi olabileceğidir. Bununla birlikte, doktorlar ayrıca bazı kişilerin klasik antidepresanlara ve hatta baş dönmesi için verilen bir hapa karşı olumsuz tepkiler gösterebildiğini de unutmamalıdır. Bu nedenle hekimler bu vakaları incelerken son derece dikkatli davranırlar.

Hadi akatizinin varlığını ya da yokluğunu belirlemek için doktorların genellikle izlediği tanı kriterlerine bakalım:

  • Hastanın tıbbi geçmişinin incelenmesi.
  • Semptomların başlangıcını öğrenmek.
  • Kişinin hareketlerinin görsel bir şekilde değerlendirmesi (genel olarak akatizi çok barizdir çünkü sürekli hareket durumunu içerir).
  • Motor semptomların yanı sıra, birey çok fazla anksiyete ve stres yaşar.
Some figure

Bu Hareket Bozukluğunun Tedavisi Nedir?

Huzursuz bacak sendromunun aksine, akatizi iyi bir prognoza sahiptir. Aslında ilacın dozunun azaltılması ya da tamamen geri çekilmesi semptomların geçmesi için genellikle yeterlidir. Buradaki sorun, bazı hastaların tedavilerini antipsikotikler ile ve yüksek dozlarda sürdürmeleri gerektiği gerçeğidir.

Bu durumlarda, doktorlar benzer özelliklere sahip başka bir ilacı önerme olasılığını değerlendirmelidir. Bu nedenle, çözüm, hastanın ihtiyaçlarına en uygun olanı bulana kadar farklı seçenekleri denemekten ibarettir.

Sonuç olarak, bu tür bir bozukluk ve değişiklik hakkında bilgi edinmek bizi bariz bir gerçeğe götürür. Çoğu durumda, bir kişinin refahı ve sağlığı ilaçlara bağlıdır. Hiçbir şey kendi kendine ilaç tedavisi uygulamak kadar tehlikeli değildir. Her zaman iyi bir tıbbi bakım almak ve olası yan etkilerin görünümünü ihmal etmemek çok önemlidir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Linazasoro G. Trastornos del movimiento inducidos por fármacos. En:López del Val J, Linazasoro G. Los Trastornos del Movimiento. 3ª Edición. Madrid. Línea de Comunicación. 2004; 249-262.
  • Gershanik OS. Drug induced dyskinesias. En Jankovic J, Tolosa E. Parkinson Disease and Movement Disorders. 4a edición. Philadelphia. Lippincott Williams & Wilkins 2002; 368-369.
  • Kahn EM, Munetz MR, Davies MA, Schulz SC. Akathisia: clinical phenomenology and relationship to tardive dyskinesia. Compr Psychiatry 1992; 33(4): 233-236.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.