Tiroit Bezi ve Gebelik: Birbiriyle İlişkili midir?

Tiroit bezi ve gebelik doğrudan birbiriyle ilişkilidir ve birçok kişi bundan haberdar değildir. Gebelik esnasında kadının tiroit bezi tiroksin üretimini %30 ile 50 oranında arttırır. İlk üç aylık dönemde onun dengede tutulması ve iyi çalışması anne karnındaki bebeğin beyin ve sinir sisteminin gelişiminde önemli bir rol oynar.

Bazen vücudumuzdaki bezlerin ve hormonların bizim sağlıklı oluşumuzu ne kadar olumlu etkilediğini keşfetmek ilgi çekici ve tedirgin edici olabilir. Daha da sıklıkla bu hormonların üretiminde küçük bir dengesizlik bir şeylerin yolunda gitmediğini anlamamız için yeterlidir. Kilo alır ya da kaybederiz, kendimizi daha yorgun ve kötü hissederiz ve hatta hamile kalmakta belli bazı zorluklar yaşayabiliriz.

Adet düzensizliği, doğurganlıkta sorun yaşamak ve hatta hamilelikte doğru bir gelişme evresi geçirmek, adem elmasının altında yer alan bu küçük kelebek şeklindeki beze bağlıdır. Ağırlığı sadece 30 gram olan bu bez sağlığımızda sınırsız bir etkisi olan triidotiyronin (T3) ve tiroksin (T4) hormonlarını üretir. Sadece bununla da kalmaz, gebelik süresinin ilk aylarında bebeğin uygun bir şekilde gelişmesinde de önemli bir rol oynar.

Anne ve bebek arasındaki anahtar değişimin önemi

Anne karnındaki bebeğin tiroit bezi gebeliğin 10. ve 12. haftaları arasında gelişir. Bu zamana kadar sadece annenin tiroit bezine bağlıdır. Bu gerçekten bu konuyla ilişkili olan bir gerçektir. Eğer bir kadın tiroit bezinin çalışmasında tiroit yetmezliği gibi düzensizlik yaşamışsa, gebeliği esnasında çok sorunlar yaşayabilir.

Tiroit yetmezliği olan kadınların sıkıntılı zamanlar yaşayacağı öngörülmesine rağmen, bu onların hamile kalmalarının imkansız olduğu anlamına gelmez. Ancak, bebeği düşürme, prematüre doğum yapma veya pre-eklampsi (hamilelikte hipertansiyon) gibi başka tıbbi sorunlar yaşama riski artar.

Tiroit bezi ve gebelik arasındaki ilişki çocuk isteyen bütün kadınların dikkate almaları gereken bir konudur. Bu ise doktorların daha sonra uzun ya da kısa süreli sorunlara yol açabilecek herhangi küçük bir düzensizliği teşhis edebilmek için neden daima tiroit bezi fonksiyonu testlerini tavsiye ettiklerini açıklar.

Gebelikteki hormonal değişiklikler

Normal bir gebelik döneminde zaten tiroit fonksiyonunda değişiklikler yaşanır. Bu iki tane bilinen özel hormonun etkisinden dolayıdır: gebelik testinde ölçülen hormon olan insan koryonik gonadotropini (hCG) ve östrojen hormonu, yani dişilik hormonu.

İnsan koryonik gonadotropini (hCG) hormonu tiroit bezini uyaran bir hormon olarak çalışır. Gebe kalmadan 2 veya 3 gün sonra seviyesi yükselir ve yaklaşık üç ay kadar bu şekilde kalır. Bu değişikliğin daha belirgin bir şekilde farkına varan anneler vardır (buna yalancı hipertroidizm de denir). Anneleri normalden daha fazla bulantı, çarpıntı ve hatta kilo kaybı yaşadıkları bir noktaya getirir.

Diğer yandan ikinci üç aylık dönem geldiğinde ise tiroit bezinin fonksiyonunu değiştiren başka etkiler ortaya çıkar. Bu süre içinde çalışan hormonlar kadınlık hormonlarıdır (östrojen). 16. ve 20. haftalar arasında TBG ( tiroksin bağlayıcı globülin) seviyesi ikiye katlanır. Bu düzensizlik aynı zamanda yalancı tiroit yetmezliği olarak da bilinir. Ancak, testler T4 (tiroksin) de herhangi bir değişim olmadığını gösterirse, her şey normal demektir.

Tiroit yetmezliğinin gebelik esnasında görülen belirtileri

Tiroit bezi ve gebelik birbiriyle yakından bağlantılı olduğu için doktorlar periyodik olarak hamile kadının tiroit bezlerini kontrol ederler. Yetersiz tiroksin üretimi durumunda hamile kadına tiroit yetmezliği teşhisi konulur. Bunun bazı belirtileri şunlardır:

• Zayıf tırnaklar ve saçlar.
• Yorgunluk.
• Aşırı kilo alımı.
• Soğuğa karşı süregelen bir hassasiyet.
• Kas ve eklem ağrıları.
• Cilt kuruluğu.
• Sindirim sorunları.

Hamilelik esnasında tiroit bezlerinde açıkça görülen sorunların düşük ve prematüre doğum yapma riskini arttırdığını unutmayınız.

Hamilelik esnasında hipertroidizmle yaşanan tuhaflıklar nispeten düşüktür. Hamilelik sırasında hipertroidizm yaşayan kadınlarda görülen belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

• Kilo kaybı.
• Bağırsak problemleri.
• Isıya karşı çok düşük tolerans.
• Cesaretin kırılması ve kötü ruh hali.
• Çarpıntı.
• Uykusuzluk.
• Guatr (şişmiş boyun).
• Pre-eklampsi (hipertansiyon ve sıvı tutulumu).

Öte yandan eğer bir kadın hamilelik sırasında hipertroidizm yaşıyorsa ve bunu tedavi ettirmiyorsa, ölüm riskiyle karşı karşıya kalabilir.

Tiroit bezi ve gebelik: Önlem almanın önemi

Tiroit bezi ve gebelik arasındaki ilişki zaman zaman gerekli kontrolleri yaptırdıktan sonra endişe verici bir faktör değildir. Tiroit bezindeki bu düzensizlikler tedavi edilebilir ve hem anne ve hem de bebek için iyi öngörülere sahiptir. Eğer bir kadının aile geçmişinde bu hastalık varsa ve gebe kalmak istiyorsa bir uzmana danışılmasını öneririz.

Düzenli kontrollerle gözetim altında tutularak, sağlıklı bir diyet uygulayarak ve uygun bir hayat tarzı benimseyerek bir kadının güvenli bir gebelik dönemi geçirmesi sağlanabilir.