Hafızamızın bizi bazen yanılttığı doğrudur, ancak hafızamızın var olmadığını söylemek büyük bir iddiadır. Ancak bu iddia hiç de önemsiz değildir; aksine, bazı zamanlarda, bağlılıktan kaçmak isteyenler için oldukça verimli bir yöntem sunar. Bu fırsatçılar sayesinde, “söz uçar yazı kalır” diye bir deyim vardır.
Derinlemesine düşünüldüğünde bu benzetmenin esas söylediği şey, herhangi bir yere yazmadığınız şeylerin ancak sonbaharda ağaçlardan dökülen yapraklar kadar değerli olduğudur. Belki yasal alanda düşünüldüğünde bu doğru olabilir. Ancak kişisel alanda, dünya böyle işlemiyor.
Yazının başlangıcında da belirttiğimiz gibi, bazen hafızamız bizi yanıltabilir. Ancak yine de bir hafızaya sahibiz. Hafızamız, edindiğimiz tüm kişisel bağlılıklarımızın kaydedildiği yerdir. Kız kardeşiniz çocukları almak için söz verdiğinde, sözünü yerine getireceğini doğrulamak için yasal bir belge imzalamasına gerek yok. Yalnızca gideceğini söylemesi yeterli. Bize gideceği konusunda söz veriyor ve sözünü destekleyen şey onun kimliği.
Böylece, kız kardeşiniz verdiği söze bağlanıyor. Bu, teorik olarak, insan ilişkileri göz önüne alındığında, bir kağıt parçası üzerine yazılandan daha değerli olmalı. Böyle bir durumda, daha önce benzeri bir olayla kaç kez karşılaştığımıza bakarız. Özellikle de, karşımızdaki kişinin geçmişteki benzer durumlarda nasıl davrandığını hesaba katarız.
Kız kardeşinizin bu akşam için herhangi bir planı olmadığını ve yeni bir plan yapmayacağını biliyorsanız, ona güvenip güvenemeyeceğinizi anlayabilmek için, daha az önemli olduğunu bildiğiniz bir planının olduğu bir günü deneyin. Bu zamanı bulduğunuzda, kız kardeşinizin sözünü tutup tutmayacağını görmek için deneyebilirsiniz.
Diğer yandan, sizden uzakta yaşıyorsa ve o akşam için sevdiği bir aktiviteyi yapacağı mevcut programını böldüğünü biliyorsanız, onun için önemli bir maliyeti olan bir söz verdiğinde nasıl davrandığını düşünün. Böylece, bunu ihtiyacınız olan durumlarda kız kardeşinizin sözünü tutup tutmayacağına dair bir ipucu olarak görebilirsiniz.
Bu tahmini yapabilmek için, verdiği sözlerin arkasındaki motivasyon gibi diğer etkenleri de düşünmelisiniz. Çocukları seviyor olabilir ve bu konudaki motivasyonu yeğenleriyle geçirdiği zamanın keyifli olduğunu düşünmesi olabilir. Elbette, bu motivasyon göz önünde bulundurulduğunda, verilen bu sözün bedeli onun için az olacaktır. Diğer yandan, bu bedel, yeğenleriyle vakit geçirmeyi sevmeyen, hatta belki de nefret eden biri için daha yüksek olacaktır.
Son olarak, ödenen bedelin az veya çok olması, kişinin sözünü tutma olasılığını zorunlu olarak artırıp azaltmaz. Cömert görünmek gibi farklı motivasyonlarla hareket eden insanlar, kendileri için bedeli yüksek sözler verebilirler. Diğer yandan, düşük bedelli sözler vermek zorunda kaldıkları durumlarda aynı şey geçerli olmayabilir.
Zamanın hafızamızdan zor sileceği bazı sözler vardır. Sevdiğimiz kişilerin bize söylediği duygularımızı gerçekten incitebilir. Sizi inciten sözlerin sinirli bir anda söylendiğini anlayabilirsiniz. Bir süre sonra, karşınızdakinin bu sözleri aslında kastederek söylemediğini bile fark edebilirsiniz. Ancak, bu sözleri hafızanızdan silmeniz, rüzgarın sonbaharda yapraklarını dökmesi kadar kolay değildir.
Sorun, bu sözlerin çok derin duygusal izler bırakıyor olmasıdır. Dahası, hafızamız bu derin izler nedeniyle bu tür sözleri hatırlamaya meyillidir. Ancak, bir istisna vardır. Herhangi bir olayı duygusal olarak hazmetmeniz zor olduğunda, hatıralarınızın üstünü örtmeye çalışırsınız. Hatıraların üstünün bu şekilde örtülmeye çalışılması da çözülmeli amneziye sebep olur.
Fakat, bu tip amnezide bile kişi, sebebini bilmiyor veya anlamıyor olsa bile, kendisini inciten kişi tarafından reddedildiğini hissedebilir. Söylediğimiz kelimeler, havaya fırlattığımız masum ögeler değildir. Ya da, silinmesi kolay mürekkeple yazılmamıştır. Buna karşılık, ağzımızdan çıkan sözler, bizi derinden etkiler ve silinemeyebilir.
Son olarak, önemli bir noktaya daha değinelim. Bize söylenen sözler kadar bizim söylediğimiz sözler de üzerimizde derin etkiler bırakabilir. Söylediğimiz sözler, bizi derin duygularla baş başa bırakabilir. Söyledikleriniz size (kötü yönden) suçluluk veya (iyi yönden) gurur hissettirebilir. Yani, sözler öylece uçup gitmez. Hatta bazıları fırtınadan bile kurtulabilir.
İster inanın ister inanmayın ama, Seneca’nın yaşadığı dönemden yani Hristiyanlığın ortaya çıktığı çağlardan bu yana anksiyete bozukluğu ile ilgili tartışmalar süregelmektedir. Elbette o dönemde bu psikolojik bozukluk bugünkü ismiyle anılmıyordu. Ayrıca psikoloji adında bir bilim dalı da bulunmuyordu. Ancak dönemin…
Sessizlik paktları genelikle insanların bir şey yapmaksızın ve söylemeksizin girdikleri anlaşmalardır. Belirli bir konu, bir olay ile ilgili veya bir insana karşı hiçbir şey söylememeye dair bir mutabakat içerir. İnsanların bunu yapmasının sebebi bir şey söylemenin berbat sonuçlara yol açma…
Neden uyuruz? Neden hayatımızın üçte biri kadar bir zamanı bu kadar hızlı geçen bir şeyle harcarız? Uyku aşamalarıyla ilgili birçok araştırma bu iki soruyu aydınlatmaya çalışmıştır. Uyku yaşamımız için çok önemli bir davranıştır. Zaman zaman acilen uyumaya ihtiyacımız olur ve bu…
Çocuklar toplumumuzun en savunmasız grubunu temsil eder. Dürüstlük ve samimiyetleri, her türlü alay veya aldatmaca için onları kolay hedefler haline getirir. Aynı şekilde, çoğu zaman yol açtıkları zararı anlayamadan başkalarına kötü davrananlar da onlardır. Bu nedenle çocuk intiharı hâlâ karmaşık…
Carl Rogers’ın hümanist psikolojisi öyle saygın bir noktaya ulaştı ki, döneminin insanları tarafından bir devrim olarak görüldü. Bize hayalini kurduğumuz insan olmayı hakettiğimizi göstermek için temel optimizmini psikoterapiye getirdi. Samimi ilişkilerden ve insanoğlu olarak tam potansiyelimize ulaşmak için gelişme ihtiyacımızdan…
Uyku felci üzerinde konuşmaya başlamadan önce, bir rüyanın ne olduğu siz sorulursa, onu nasıl tanımlarsınız? Bu soruyu en azından akademik olmayan bir bakış açısıyla yanıtlamak kolay değildir. Öyle olsa bile, uykuda temel fizyolojik bir işlev olduğunu söyleyebiliriz. Bunu, göreceli hareketsizlik…
