Hafızamızın bizi bazen yanılttığı doğrudur, ancak hafızamızın var olmadığını söylemek büyük bir iddiadır. Ancak bu iddia hiç de önemsiz değildir; aksine, bazı zamanlarda, bağlılıktan kaçmak isteyenler için oldukça verimli bir yöntem sunar. Bu fırsatçılar sayesinde, “söz uçar yazı kalır” diye bir deyim vardır.
Derinlemesine düşünüldüğünde bu benzetmenin esas söylediği şey, herhangi bir yere yazmadığınız şeylerin ancak sonbaharda ağaçlardan dökülen yapraklar kadar değerli olduğudur. Belki yasal alanda düşünüldüğünde bu doğru olabilir. Ancak kişisel alanda, dünya böyle işlemiyor.
Yazının başlangıcında da belirttiğimiz gibi, bazen hafızamız bizi yanıltabilir. Ancak yine de bir hafızaya sahibiz. Hafızamız, edindiğimiz tüm kişisel bağlılıklarımızın kaydedildiği yerdir. Kız kardeşiniz çocukları almak için söz verdiğinde, sözünü yerine getireceğini doğrulamak için yasal bir belge imzalamasına gerek yok. Yalnızca gideceğini söylemesi yeterli. Bize gideceği konusunda söz veriyor ve sözünü destekleyen şey onun kimliği.
Böylece, kız kardeşiniz verdiği söze bağlanıyor. Bu, teorik olarak, insan ilişkileri göz önüne alındığında, bir kağıt parçası üzerine yazılandan daha değerli olmalı. Böyle bir durumda, daha önce benzeri bir olayla kaç kez karşılaştığımıza bakarız. Özellikle de, karşımızdaki kişinin geçmişteki benzer durumlarda nasıl davrandığını hesaba katarız.
Kız kardeşinizin bu akşam için herhangi bir planı olmadığını ve yeni bir plan yapmayacağını biliyorsanız, ona güvenip güvenemeyeceğinizi anlayabilmek için, daha az önemli olduğunu bildiğiniz bir planının olduğu bir günü deneyin. Bu zamanı bulduğunuzda, kız kardeşinizin sözünü tutup tutmayacağını görmek için deneyebilirsiniz.
Diğer yandan, sizden uzakta yaşıyorsa ve o akşam için sevdiği bir aktiviteyi yapacağı mevcut programını böldüğünü biliyorsanız, onun için önemli bir maliyeti olan bir söz verdiğinde nasıl davrandığını düşünün. Böylece, bunu ihtiyacınız olan durumlarda kız kardeşinizin sözünü tutup tutmayacağına dair bir ipucu olarak görebilirsiniz.
Bu tahmini yapabilmek için, verdiği sözlerin arkasındaki motivasyon gibi diğer etkenleri de düşünmelisiniz. Çocukları seviyor olabilir ve bu konudaki motivasyonu yeğenleriyle geçirdiği zamanın keyifli olduğunu düşünmesi olabilir. Elbette, bu motivasyon göz önünde bulundurulduğunda, verilen bu sözün bedeli onun için az olacaktır. Diğer yandan, bu bedel, yeğenleriyle vakit geçirmeyi sevmeyen, hatta belki de nefret eden biri için daha yüksek olacaktır.
Son olarak, ödenen bedelin az veya çok olması, kişinin sözünü tutma olasılığını zorunlu olarak artırıp azaltmaz. Cömert görünmek gibi farklı motivasyonlarla hareket eden insanlar, kendileri için bedeli yüksek sözler verebilirler. Diğer yandan, düşük bedelli sözler vermek zorunda kaldıkları durumlarda aynı şey geçerli olmayabilir.
Zamanın hafızamızdan zor sileceği bazı sözler vardır. Sevdiğimiz kişilerin bize söylediği duygularımızı gerçekten incitebilir. Sizi inciten sözlerin sinirli bir anda söylendiğini anlayabilirsiniz. Bir süre sonra, karşınızdakinin bu sözleri aslında kastederek söylemediğini bile fark edebilirsiniz. Ancak, bu sözleri hafızanızdan silmeniz, rüzgarın sonbaharda yapraklarını dökmesi kadar kolay değildir.
Sorun, bu sözlerin çok derin duygusal izler bırakıyor olmasıdır. Dahası, hafızamız bu derin izler nedeniyle bu tür sözleri hatırlamaya meyillidir. Ancak, bir istisna vardır. Herhangi bir olayı duygusal olarak hazmetmeniz zor olduğunda, hatıralarınızın üstünü örtmeye çalışırsınız. Hatıraların üstünün bu şekilde örtülmeye çalışılması da çözülmeli amneziye sebep olur.
Fakat, bu tip amnezide bile kişi, sebebini bilmiyor veya anlamıyor olsa bile, kendisini inciten kişi tarafından reddedildiğini hissedebilir. Söylediğimiz kelimeler, havaya fırlattığımız masum ögeler değildir. Ya da, silinmesi kolay mürekkeple yazılmamıştır. Buna karşılık, ağzımızdan çıkan sözler, bizi derinden etkiler ve silinemeyebilir.
Son olarak, önemli bir noktaya daha değinelim. Bize söylenen sözler kadar bizim söylediğimiz sözler de üzerimizde derin etkiler bırakabilir. Söylediğimiz sözler, bizi derin duygularla baş başa bırakabilir. Söyledikleriniz size (kötü yönden) suçluluk veya (iyi yönden) gurur hissettirebilir. Yani, sözler öylece uçup gitmez. Hatta bazıları fırtınadan bile kurtulabilir.
Hepimizin hayatlarında zorluklarla dolu bir dönem olmuştur, oluyordur ya da olacaktır. Bir ayrılık yaşayabilir ya da uzun süredir çalıştığımız işimizi kaybedebiliriz. Yaşamımızı büyük ölçüde kısıtlayan bir kaza da geçirebiliriz. Tüm bunlar şimdiye kadar yanıtını bildiğinize inandığınız fakat her şeyi en…
Her insanın aklı inanılmaz derecede karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu bağlamda, aklı anlamak üzere yapılan her çalışmanın bir anlamda yetersiz kaldığını söylemek de yanlış olmayacaktır. O nedenle, örneğin depresyonun belirtileri konusunu açtığınızda, bunların sıradan bir biçimde liste haline getirilemeyeceğinin hemen…
Psikoloji makalelerinin çoğu, depresyon ve anksiyete gibi iyi bilinen zihinsel bozukluklara odaklansa da, bunlara eşdeğer veya daha fazla sıkıntı verebilecek çeşitli psikolojik sorunlar vardır. En merak edilenlerinden biri de sempatik gebelik olarak da bilinenidir: babalık sendromu. Bu sendrom, yakın zamanda…
Karar verme deneyimlerin, duyguların ve arzuların devreye girdiği kompleks bir süreçtir. İşte bu yüzden bilim, bir insanın uzun yıllar için karar verdiğinde hangi mekanizmaların devreye girdiğini incelemektedir. Hick yasası bu süreci zaman aralıklarına göre açıklamaktadır. Hick yasası, William Edmund Hick…
Tıpkı psikolojide yaygın olarak alıştığımız birçok teori ve terim olduğu gibi, büyük ölçüde veya daha az oranda hepimizin bildiği ya da bizim için tamamen bilinmeyen olan başkaları da vardır. İyi ve nitelikli bir psikologa terapiye gittiğimizde genellikle daha önce duymadığımız…
Ne zaman konuşmamız, ne zaman sessiz kalmamız gerektiğini bilmek kolay değil. Konuşmak ya da susmak için doğru anı tanıyabilmenin bir sanat olduğunu söyleyebilirsiniz. “Söz gümüşse sükut altındır” sözünün ne kadar doğru olduğunu hepimiz biliriz. Çok fazla konuşmak bizi olumsuz sonuçlara…
