Sharenting: Çocuğunuzu Paylaşma Riskleri

Yeni teknolojiler, iletişim kurma yöntemimizde yeni değişikliklerle birlikte gelirler ve teknolojiler, herkesle iletişim halinde olmamızı sağladığı için mükemmel olabilirler. Aradaki mesafelerin ne kadar uzak olduğunun bir önemi yoktur, bu mesafeleri kısaltacak bir yöntem mutlaka bulunur. Ancak, dikkatli olmalısınız: sharenting diye isimlendirilen bir fenomen en sevdiğiniz kişileri riske atabilir.  

Sharenting, iletişim kurmanın ve paylaşmanın yeni bir yöntemi olarak ortaya çıktı. Fotoğraflar ve gönderiler yoluyla, artık nasıl hissettiğinizi ifade etme ve arkadaşlarınızla birlikte yaptığınız günlük aktiviteleri paylaşma imkanına sahipsiniz. 

Ancak, bunları biraz yansıtmak kimseyi öldürmedi, bu nedenle sosyal medya kullanırken belirlediğiniz sınırlar konusunda bilinçli olmalısınız. Çocuklarınızın hayatını sosyal medyada ne kadar paylaşıyorsunuz? Bunu yapmanızın nedeni nedir? Bunları kimlerle paylaşıyorsunuz?

“Gerçekte, kendi başına kalma, sessizlik ve mahremiyete çokça ihtiyaç olan bir dünyada yaşıyoruz ve bu nedenle de meditasyon ve doğru arkadaşlık için can atıyoruz.”

– C.S. Lewis

Sharenting nedir?

Sharenting, tahmin edebileceğiniz gibi, “share” (paylaşmak) ve “parenting” (ebeveynlik) kelimelerinin bir kombinasyonudur. Bu kelime genellikle, çocuklarını sosyal medyada paylaşan ebeveynleri işaret eder. Bunun için en revaçta olan platformlar Facebook ve Instagram’dır.

Collins Dictionary’ye göre, “çocuklara dair gelişmeleri, görüntüleri vb. paylaşmak, sosyal medya kullanım alışkanlığıdır.” 

Bu durum, gittikçe yaygınlaşmaktadır. Öyle ki, bugünkü jenerasyon kadar çocukluk gönderi ve fotoğraflarına sahip başka bir jenerasyon yoktur. Ancak, söz konusu durumun alışılmış ve yaygın olması, tartışmaya kapalı olduğu anlamına gelmez, çünkü küçük çocukların pozlarının internette bu kadar fazla paylaşılmasının sonuçları oldukça endişe verici.

Sharenting söz konusu olduğunda, üç farklı tarzda ebeveynlik söz konusu olmaktadır:

• Koruyucu ebeveynler özel yaşamın gizliliği hakkında endişe ederler. Tabi ki, bu durum çocuklarıyla gurur duymadıkları anlamına gelmez ancak, internette çocuklarıyla ilgili paylaşım yaparken dikkatli olduklarını gösterir.
• Kibirli ebeveynler, çocuklarının ne kadar muhteşem olduğunu arkadaşlarına göstermekten hoşlanırlar, fotoğraflar paylaşır ve yaptıkları her şeyi sosyal medyada açıklarlar.
• Hassas ebeveynler, insanların çocuklarını internet ortamında paylaşmalarından nefret ederler.

Sharenting eyleminin içerdiği riskler

Sharenting birçok neden dolayısıyla tehlikeli olabilir, tıpkı aşağıda belirtildiği gibi:

• Mahremiyetin yok edilmesi: Yarattığınız dijital alanlarda çocuğunuz hakkında paylaşımlar yaparak, bir yerde onların mahremiyetini yok ediyorsunuz.
• Siber zorbalık: Çok fazla paylaşım yaparak, hayatınızı internetteki zorba ve sapıkların etkisine açık hale getirirsiniz.Bu şekilde, sadece kendi bilgilerinize değil, çocuklarınızın bilgisine de ulaşmalarına olanak tanıyorsunuz.
• Sahtekarlık: Çocuklar, bütün bilgileri internette olduğu için, dolandırıcıların hedefi haline gelebilir.
• Sapıklık: Çocuklarınızın hayatlarını çok fazla paylaşarak, potansiyel sapıklara geçit veriyor olabilirsiniz.
• İçeriklerinizin cinsel amaçlarla kullanımı: Sadece zararsız fotoğraflar paylaşıyor olsanız dahi, pedofiller sizin paylaşımlarınızı cinsel içerik olarak kullanıyor olabilirler.

Ayrıca, sharenting çocuklarınızın duygularını etkiliyor olabilir. Çocuklarınız hakkında bir şey paylaştığınızda, onlara gerçekten bundan hoşlanıp hoşlanmadıklarını sormuyorsunuz. Bu nedenle, etik bir prensibi ihlal etmenin ötesinde, yaptığınız paylaşımlar gelecekte çocuklarınıza zarar verebilir.

Çocuklarınız büyüdüğü ve daha bilinçli olduğunda, onlar hakkında yaptığınız paylaşımlardan hoşlanmayabilir, hatta bu paylaşımlar nedeniyle üzgün ve zavallı hissedebilirler. Çocuklarınızın tepkileri her zaman olumsuz olmasa bile, bu paylaşımları beğenmeme olasılıkları yüksektir.

Dahası, fazla paylaşım yapmanın çocuklarınız için tehlikeli olmakla kalmadığını da bilmelisiniz. Gerçek şu ki, onların özel hayatın gizliliği haklarını da ihlal ediyorsunuz ve bu durum geri tepebilir. Üstelik, sosyal medyada sürekli paylaşım yapmak sizi bu duruma bağımlı hale getirme riskini taşımaktadır.

Sosyal medyanın güvenli kullanım yolu

Sharenting’in sonuçları oldukça ciddi boyutlara ulaşabildiği için, çocuklarınızın sosyal medya üzerindeki fotoğraflarını nasıl yönetebileceğinize bir bakalım.

• Gizlilik politikalarına dikkat edin: Her iletişim ağı bir gizlilik politikasına sahiptir ve bunu dikkatli bir şekilde okumak, çocuklarınızın mahremiyetini nasıl korumak gerektiğini öğrenmek için önemlidir.
• Çocuklarınızın hangi yaşta sosyal medya kullanabileceğini öğrenin: Her platform, kullanıcıları kullanmak için belirli bir yaşta olmaları şartını koyar ve eğer çocuklarınızın söz konusu yaş sınırı için çok gençse, onları denetlemeniz gerekebilir. İzledikleri ve paylaştıkları içeriklere dikkat etmeniz önemlidir.
• Çocuklarınızın fikrini sorun: Mümkün olan her anda, çocuklarınızın onlar hakkında yaptığınız paylaşımların içeriği hakkında fikirlerini ifade etmesi en iyisidir. Paylaştığınız fotoğraf zararsız olsa bile, her zaman yaptığınız paylaşım hakkında fikirlerini alın.
• Çocuklarınızın çıplak fotoğraflarını paylaşmayın: Bu paylaşımlar siber zorbalığı, cinsel içerikli mesajlaşmayı ve istismarı pekiştirir.
• Kendinize şu soruyu sorun, “çocuklarım gelecekte bu paylaşımları gördüğünde nasıl hissedecekler?”: Bu sorgulama, bir paylaşım yapacağınız zaman daha iyi kararlar vermenize yardımcı olabilir.
• Google uyarılarını kullanın: Google, çocuğunuzun ismi arama motorlarında görüldüğünde, size bildirim gönderme teklifinde bulunur. Eğer bu özelliği kullanabilirseniz, kötü ya da uygunsuz bir durum ortaya çıkarken zamanında fark edebilirsiniz.
• Belirli bilgileri paylaşırken dikkatli olun: Bu durum, özellikle konum bilgisi söz konusu olduğunda geçerlidir. Konum bilgisi paylaşmak sapıkların sizi bulmasını kolaylaştırır.

Sharenting ile ortaya çıkan faydalar ve zararlar

Bazen durumlar kontrolden çıkabilir; eğer gerçekten yaptığınız paylaşımların miktarını ayarlayamayacağınızı düşünüyor ve bu durum hayatınızda bir sorun haline geliyorsa, ya da eğer yaptınız paylaşımlarla daha iddialı olmak ve geliştirmek istiyorsanız, her zaman bir profesyonel ile görüşebilirsiniz.

Diğer yandan, sosyal platformların yanlış kullanımının yaygın olması, bu yanlış kullanımdan doğacak zararları azaltmaz. Yapılan bazı çalışmalar, iki yaşın altındaki çocukların %92’sinin sosyal medyada yer aldığını göstermektedir ve bu çocukların üçte birinin sosyal medyadaki ilk fotoğrafları, ilk doğum günlerinden önce paylaşılmış durumda.

Yapılan çok sayıdaki diğer araştırma çalışmaları bu konu üzerine düşünmenizi sağlar. Bu çalışmaların bir örneği, yakın bir zamanda (2019) Gaëlle Ouvrein tarafından yayınlanan, Sharenting: Parental Adoration or Public Humiliation (Sharenting: Ebeveyn Sevgisi ya da Kamuoyu Önünde Küçük Düşürme)” başlıklı, oldukça kapsamlı bir kılavuzdur.

Söz konusu olan çalışma, bu meseleyle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmaktadır: ebeveynler çocuklarının kimliğini ya da öz-imajlarını yaptıkları paylaşımlarla belirlemekteler. Buna göre, çocuklarınız hakkındaki bilgileri paylaşmak, çocuklarınızı rahatsız eder ve önlerindeki bir engel haline gelir, özellikle ergenliklerinin ilk yıllarında. Dahası, yapılan çalışma, ebeveynlerin çocuklarıyla ilgili yapacakları paylaşımları önce onlara sormaları gerektiğini salık vermektedir.

Ancak, tabi ki, sosyal medyada yapılan her paylaşım kötü bir nitelikte değildir. Hayatınızın küçük bir kısmını paylaşmak, sevdiğiniz kişilere yakın hissetmenizi sağlayabilir. Paylaşım yaparken önemli olan nokta, kamuoyu ile neyi paylaştığınızın farkında olmanızdır.

Kendinize şunu sorun: Bunu nerede paylaşabilirim? Bu platformun gizlilik politikası nedir? Paylaştıklarımın içeriğine kimler ulaşabilir? Bu paylaşımları yaparken çocuklarımın haklarını gözetiyor muyum?

Eğer dikkatli olursanız, bir denge sağlarsınız ve tehlikeli bir fenomen olan sosyal medyada çocuklarınızı aşırı paylaşmanın kurbanı olmazsınız. Her zaman bunun sizin elinizde olduğunu unutmayın.