Ernesto Sabato: Arjantinli Bir Rönesans Adamı

Ernesto Sabato sınırları olmayan bir entelektüeldi. Yazıları ve parlak konuşmalarıyla insanları her zaman büyülemiştir. Dünya, her ne kadar Arjantinli yazarın sözlerine ve cümlelerine hayransa da, o aslında başka alanlarda da ün yapan bir isim oldu.

Sabato edebiyat, bilim ve felsefeye önemli katkılarda bulunan bir rönesans adamı. Keşfetmeye karar verdiği her alanda iz bırakması, parlak zekası ve yaratıcılığı hakkında yeterince fikir veriyor. Bugünkü yazımızı, Sabato’nun hayatına, yazdıklarına ve disiplinler arası mirasına ayırdık.

“Yaşamak gelecekteki hatıraları inşa etmekten ibarettir.”

– Ernesto Sabato

Ernesto Sabato’nun ilk yılları

Ernesto Sabato, 24 Haziran 1911’de Rojas, Arjantin’de, İtalyan orta sınıf bir ailede on bir çocuğun onuncusu olarak doğdu.

Okul yıllarının büyük bölümünü Rojas’ta geçirdi, ancak liseyi La Plata’da bitirdi. La Plata’daki Ulusal Üniversitede fizik okudu. Oradaki eğitimi sırasında, gelecekteki karısı Matilde Kusminsky Richter ile tanıştı.

1934’te Arjantin Komünist Partisi Sabato’yu Moskova’ya delege olarak gönderdi. Ancak, Brüksel’de yaşadığı sürede Sabato oradan uzaklaşmaya karar verdi ve bir süreliğine yazılarını yazdığı Paris’e geçti. Sonrasında da, evlenmek üzere Buenos Aires’e döndü.

1937’de La Plata Ulusal Üniversitesinden Fizik Bilimleri ve Matematik doktorasını aldı. Sabato, oradaki çalışmalarından sonra, araştırmalarına Paris’te devam etmeye karar verdi. 25 Mayıs 1938’de, büyük oğlu Jorge Federico doğdu.

II. Dünya Savaşı başlamadan hemen önce, Sabato, Massachusetts’e geçti. 1940 yılında La Plata Ulusal Üniversitesinde profesör olarak çalışmak üzere tekrar Arjantin’e döndü. Mühendislik dersleri verdi ve lisansüstü öğrencilerle görelilik ve kuantum mekaniği konularında çalıştı.

Yazarlığa geçiş

1943’te bilimleri terk etmeye ve kendini tamamen sanata adamaya karar verdi. Córdoba’da akan su veya elektrik olmadan bir çiftliğe taşındı ve yazmaya başladı. Birkaç dergi ile işbirliği yaptı ve incelemeler yazdı.

Hayatının sonraki kısımlarında Sabato öncelikle kendini yazmaya adadı. Ancak, oğlu Jorge Federico, 1955’te bir trafik kazasında öldüğünde bu büyük trajedi bütün aileyi derinden etkiledi. Kırk yıllık evlilikten sonra, karısı 1998’de öldü. Sabato, yaklaşık 100 yaşında, yani 100. doğum gününden sadece 55 gün önce 30 Nisan 2011’de zatürreden öldü.

Ernesto Sabato, bir yazardan çok daha fazlası

Bütün dünyanın Ernesto Sabato’yu bir yazar olarak tanımasına rağmen, yukarıda belirttiğimiz gibi, yaşamı boyunca birçok alanda faaliyet gösterdi. İşte diğer disiplinlere yaptığı katkılardan bazıları:

• Siyaset: Sabato yıllarca sosyalist bir kişilik olarak tanındı. Aslında, sosyalist parti onu delege seçmişti. Ancak daha sonra yazılarında ve kamuoyunda kendini sosyalizmden uzak bir noktaya koydu. Bunun yerine, bireysel özgürlük, yönetimin yerelleştirilmesi ve işbirliğine dayalı bir toplum yapısı modelini destekledi.
• Fizik ve matematik: Sabato, Paris’teki Curie Laboratuvarında atom radyasyonu üzerine araştırma yapmak için hibe aldı. Ancak, Fransa’da gerçeküstücülükle karşılaşması onu bilimsel araştırmalardan geri çekmeye itti.
• Resim: 1970’de Sabato, yazar olarak söyleyebileceği her şeyi zaten söylediğini hissetti. Buna ek olarak, görme sorunları onu okuma ve yazmayı bırakmaya zorladı, bu yüzden kendini resim dünyasına soktu.

Ernesto Sabato felsefe ile de çok ilgilendi. Bilgiye değer verdi ve bunu insan özgürlüğünün gerçek kaynağı olarak kabul etti. Sabato, bilim dünyasını çok eleştiren birkaç felsefi makale yazdı. Bilimin, felsefenin aksine süratle insanlıktan uzaklaştığını ifade etti.

Sabato’nun hayatına dönüp baktığımızda, yaptığı her şeyin içerisinde görülen ortak yönün, sosyal, kültürel ve politik konulara büyük ilgi duyduğunu görürüz. Bu ilgi, UNESCO direktörlüğü ve Dışişleri Bakanlığı gibi çok prestijli görevlerde bulunmasıyla da sonuçlanmıştır. Her iki görevinden de, içerisinde bulunduğu örgütlerle yaşadığı anlaşmazlıklar nedeniyle istifa etti.

Ernesto Sabato ve yazarlık

Yukarıda da açıkladığımız gibi, sadece Sabato’nun yazar olarak çalışmasına odaklanmak, onun çok çeşitli entelektüel faaliyetlerini göz önüne aldığımızda adil olmayacaktır. Ancak, dünyanın dört bir yanındaki eleştirmenler ve takipçileri, yazıları için de onu çok övüyorlar. İşte en ünlü kitaplarından bazılarıyla ilgili kısa bilgi:

• Tünel (The Tunnel – 1948). Birinci ağızdan anlatılmış bu psikolojik roman, okuyucuyu varoluşçuluk olgusunun içine davet ediyor. Romanın ana karakteri, hapishanede, cinayet işlemesinin nedenleri hakkında yazılar yazıyor. Birkaç yayıncı Tünel’i yayımlamayı reddetse de, ancak kitap yayınlandıktan sonra, Albert Camus gibi önemli yazarlar da dahil olmak üzere, eleştirmenler büyük övgülerle dolu eleştiriler yaptılar.
• Kahramanlar ve Mezarlar (On Heroes and Tombs – 1961). Ernesto Sabato, bu romanı 50 yaşında yazdı. Birçok insan bunu 20. yüzyılın en iyi Arjantin romanı olarak görüyor. Bu kitapta yazar, Peronizm bağlamında, birkaç hikayeyi aynı anda anlatıyor. Sabato, başlangıçta bu el yazmasını yakmayı düşünmesine rağmen, karısı kitabı yayınlamaya onu ikna etti.
• Karanlığın Meleği (The Angel of Darkness – 1974). Bu şaheser Sabato’nun daha deneysel kitaplarından biridir. Kıyamet planı, 20. yüzyılın önemli küresel olaylarının zemininde Arjantin tarihindeki bazı önemli olaylara daldırılmıştır.

Makaleleri ve beğenilme seviyesi

Ernesto Sabato, çoğu felsefi içerikli olan birçok makale de yayınladı. Makaleleri arasında, Evita Perón ve takipçilerini savunduğu “Peronizmin Diğer Yüzü: Mario Amadeo’ya Açık Mektup” gibi daha politik yazılarından bazıları öne çıkıyor.

Birçok önemli ve ünlü yazar Sabato’nun çalışmalarına övgüde bulunmuşlardır ve birçok dergi ve röportajda da yer aldı. Ayrıca, yazıları ile ilgili pek çok önemli ödül aldı. Bu ödüller arasındaki en önemlileri:

• Arjantin Yazarlar Birliği Büyük Ödülü.
• En İyi Yabancı Roman (Paris).
• Miguel de Cervantes Ödülü.

Şüphesiz Ernesto Sabato dünyaya damgasını vurmuş önemli bir entelektüel ve düşünür. Felsefe, bilim ve siyasetteki arayışları ve keşifleri onu eşsiz bir yazar yapmıştı. Umarız ki, bu yazımız,  Sabato’nun olağanüstü kitapları için de raflarınızda yer açmanız konusunda size ilham verir!