Comuneros İsyanı: Özgürlüğün Yenilgisi

Vergi ödemek hiçbir zaman gönüllü yapılan bir şey değildir, herkes bunu bilir. İspanya’da vergileri onaylamak için kralın farklı mahkemeler ve meclislerin onayını alması gereken bir dönem vardı. Bunların en güçlüsü Kastilyalılardı çünkü krallıktaki tüm büyük şehirlerin temsilcileri onlara dönerlerdi. Kraliyetin gücünü sınırlayan bu durum hızlı bir şekilde kraliyetin üyeleri için bir yük haline geldi, çünkü kraliyet bütün krallığı kendi tekeline almaya çalışmaktaydı. Bununla birlikte, Comuneros bu statükonun son savunucularıydı.

Belki de Kastilya’nın Cortes’inin gücü kürenin diğer ucuna çoktan uzanan bir krallık için zamansızdı. Yine de, herhangi bir özgürlük kaybedildiğinde olduğu gibi bu da kan ve ateşle gerçekleşti.

İsyanın Kıvılcımı

1517’de Flaman asıllı olan Prens Charles, I. Carlos adı altında tahtı ele geçirmek için Avusturya’ya ayak bastı. İlk başta kötü hasat dönemleri, sosyal gerginlikler, siyasi istikrarsızlık, kıtlıklar ve Kastilya’yı yok etmekte olan yüksek vergiler ile oluşan kötü durumu tersine çevirebilme umudu vardı. I. Carlos imparatorluk tahtına çıkarak yaptığı servisin karşılığı olarak olağan dışı bir vergi istemek gibi halkı mutsuz eden kararlar vermeye devam etti. Çok sayıda soylu yönetici kesimde aşırı derecede yabancı bulunmasından hoşlanmıyordu.

La Coruña’da birkaç Cortes gerçekleştirildikten sonra yeni servisler onaylandı. Ancak, Toledo veya Salamanca gibi şehirler bu kararı desteklemedi. Genel olarak hissedilen, dillerini bile konuşmayan bu kralın ülkeyi doğru şekilde yönetmediği yönündeydi.

Ávila’da bir buluşma gerçekleştirilmesi önerildi, böylece Cortes’te oy verebilen şehirler bir araya gelecekti. Bu buluşmaya katılan üyelere comuneros adı verildi. Comuneros yeni vergilerin çoğuna uyum sağlamamaya karar verdi. Onun yerine belirli özgürlükler ve harcamaların Kastilyalılara geri verilmesini talep ettiler.

Comuneros ve Silahları

1720 yılında, Coruña Cortes’inden sonra Segovia’da Comuneros’un birkaç üyesi şehri ele geçirdi ve Cortes temsilcisine suikast düzenledi. Leon, Guadalajara, Burgos ve Zamora da bunu takip etti. Taleplerini dikte etmenin tek yolu silah kullanmaya başvurmaktı ve bundan asla çekinmediler. Ancak, ilk darbe kralın birliklerinden geldi.

Carlos’un yokluğunda valilik yapan Utrecht’ten Adriano, Segovialı Comuneros’u bastırmak için Medina şehrinin silahlarına ihtiyaç duyuyordu. Ancak, Medina’nın sakinleri böyle bir ayıp için silahlarını teslim etmeyi reddetti. Bundan dolayı şehrin sakinlerinin evleri ateşe verildi. Bu o kadar zalimce bir şeydi ki kısa sürede birçok şehir katılım göstermek zorunda kaldı. Toledo’yu Padilla, Salamanca’yı Maldonado, Segovia’yı Bravo, Madrid’i Zapata, Zamora’yı ve daha birçok şehri Rahip Acuña yönetti. Topladıkları ordu Doña Juana (Kastilyalı Juana) ile buluşmak için Torsedillas’ı fethetti.

Hapsedilmiş Bir Kraliçe

I. Carlos’un annesi Kastilyalı Juana Torsedillas’ta hapis tutuluyordu. Meşru bir kraliçe olmasına rağmen çoğu kişi siyasi çıkarları nedeniyle delirdiğine inanıyordu. Toplumun liderleri ona şikayetlerini sundular ve tahta geçmesini istediler. Kraliçe onların bu dileklerini duysa da bu duruma dahil olmak istemedi. Buna rağmen ordu Torsedillas’taki gücünü garantiye aldı ve başarılı olma şansları çok yüksek gibi görünüyordu.

Son Kayıp

Ancak, daha zaferden çok uzaktaydılar. Comuneros üyelerinin farklı çıkarları olması kısa zamanda aralarında gerginlik ve anlaşmazlıklara yol açtı. Bunun bir sonucu olarak İmparator askerlerini tekrar düzenledi. Onu destekleyen şehirlerin taleplerini yerine getirdi, bu da ihanetleri kolaylaştırdı.

Birkaç stratejik hata dolayısıyla monarşi Tordesillas’ı tekrar ele geçirdi ve talan etti. Ancak, Comuneros’tan bazıları çoktan güvenlik arayışı ile Valladolid’e gitmişti. Toro’ya doğru yola çıktıktan sonra yoğun yağmur Padilla, Bravo ve Maldonado ordularını ilerlemekten alıkoydu. O sırada, orada saldırıya uğradılar; herkes paniğe kapıldı, bu da isyanlarının sonunu getirdi. Padilla bu yenilgi karşısında gözüpek kaldı ve takım arkadaşları Bravo ve Maldonado ile birlikte asıldı. Bazıları, bütün Kastilya’nın prenslermiş gibi ölümlerinin yasını tuttuğunu söyler.

Comuneros’un Çöküşü ve Bunun Sonuçları

Comuneros’un yenilgiye uğraması Avrupa’daki ilk liberal devrim veya son ortaçağ burjuvazisi olarak değerlendirilebilecek bu hareketin yok olması anlamına geldi. Bununla birlikte, sonuç olarak Kastilya meclisinin gücünde bir azalma olduğu söylenebilir. İspanyol Amerikası Kastilya Krallığının bir parçası olduğundan bu özgürlük kaybı sonunda Yeni Dünya şehirlerini de etkiledi. Hem yarımada İspanyasına hem de Amerika İspanyasına özgürlüğün geri dönmesi birkaç yüzyıl alacaktı. Ancak, Carlos hükumeti üzerindeki Kastilya etkisini arttırmaya karar verdi.

Yani, hükümdarın gücünü sınırlama arzusu ve vergilerin reddi bizim zamanımıza özgü bir şey değildir.