Aşırı Antrenman Sendromu: Egzersizin Tehlikesi
Herkes egzersizin sağlıklı yaşamanın ve sağlam olmanın temel bir parçası olduğunu bilir. Ancak, hayattaki her şeyde olduğu gibi, egzersiz konusunda da denge önemlidir. Mutlu bir hayat için düzenli ve dengeli egzersiz önemli bir gereklilikdir. Bu nedenle, bir taraftan da, egzersiz yaparken çok fazla zaman harcamamak da çok önemlidir. Vücudunuza zararlı olmasının yanı sıra, çok fazla egzersiz yapmak aşırı antrenman sendromu (OTS – Over Training Syndrome) diye bildiğimiz duruma yol açabilir.
Aşırı antrenman sendromu ve bu sendromun nasıl önleneceği hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin.
“Benim gücüm, diğer sürücülerin çoğundan daha dengeli ve daha sakin olmamdı.”
– Miguel Indurain
Aşırı antrenman sendromu nedir
Egzersiz yapmanın sağlık açısından sayısız faydası vardır. Psikolojik açıdan bakıldığında, depresyon ve kaygıyı azaltır ve stresle daha iyi başa çıkmanıza yardımcı olur. Egzersiz yapmak özgüveninizi ve başkalarıyla olan ilişkilerinizi geliştirir. Fiziksel açıdan da, egzersiz, obeziteyi ve kardiyovasküler bozuklukları önlemeye yardımcı olur.
Bununla birlikte, egzersiz veya spor yapmaya aşırı miktarda zaman ayırmaya başladığınızda da sorunlar ortaya çıkacaktır. Antrenmanlarınız daha yoğun hale geliyorsa ve antrenmanlar arasında daha az dinlenme süreniz varsa, bu konuda artık daha dikkatli olmalısınız. Bu sadece performansınızı etkileme potansiyeline sahip olmakla kalmaz, aynı zamanda sağlığınızı da olumsuz yönde etkileyebilir.
Ayrıca uyguladığınız egzersizler ve yaptığınız spor sayesinde tamamen tükenmiş hissedebilir, zihinsel ve fiziksel olarak da bitkin hissedebilirsiniz. Kötü bir ruh hali içinde olabilirsiniz, kayıtsız hissedebilirsiniz veya uyumakta güçlük çekebilirsiniz. Bu semptomlar devam ederse ve kronikleşirse, aşırı antrenman sendromu da söz konusu olabilir. İşte o zaman yapabileceğiniz aktiviteler o kadar çok sınırlanır ki, performansınız da bundan etkilenir.
Bu sendromu zorlaştıran şey, birçok sporcunun performanslarının azaldığını fark ettiklerinde antrenmanı artırmasıdır. Bu da, bir kısır döngüye yol açar. Yeterince egzersiz yapmadıkları için o kadar başarılı olmadıklarını varsayarlar, bu yüzden daha da fazla antrenman yaparlar. Sonuç olarak semptomları ve dolayısıyla da performansları kötüleşir.
Aşırı antrenman sendromu ve bazı belirtileri nelerdir?
Aşırı antrenman sendromunun bir işareti de fizyolojik ve psikolojik değişikliklerdir. Bir diğeri de uyumsuz semptomlardır. Genel olarak, aşırı antrenman sendromu olan bir birey, yorgunluk, uykusuzluk, iştahsızlık, kilo kaybı, baş ağrısı, kas ağrısı, sık enfeksiyonlar, sindirim sorunları ve hatta amenore ve osteoporozdan muzdariptir.
Psikolojik düzeyde, OTS’li insanlar depresyon, anksiyete, hasarlı özgüven, ilgisizlik, zihinsel yorgunluk, konsantrasyon sorunu ve duygusal dengesizlikten muzdariptir. Ayrıca atletik performanslarındaki değişiklikleri de fark edebilirler. Güçleri, dirençleri, hızları ve koordinasyonları zarar görebilir.
Tahmin edebileceğiniz gibi OTS’li bir kişi daha fazla teknik hata yapar. Sonuç olarak, bu şekilde bir döngü içerisinde bulunan bireyler söz konusu olduğunda, belirlenen hedeflerine ulaşmaları onlar için daha zordur. Ama, sorunlar burada da bitmiyor. Fizyolojik düzeyde, kalp atış hızı ve kan basıncı ile oksijen tüketimi de yükseliyor.
“Kendine güvenmiyorsan, her zaman için kazanmamanın bir yolunu bulacaksın.”
– Carl Lewis
OTS ile ilgili ne yapabilirsiniz?
Bu noktaya gelirseniz, antrenmanlara ara vermek yeterli olmayacaktır. Bu nedenle OTS’yi mümkün olan en kısa sürede tespit etmek çok önemlidir. Etkilerini tersine çevirmeyi umuyorsanız, rutinlerinizde birkaç büyük değişiklik yapmanız gerekir. Egzersiz yaptığınız süreyi ve egzersizinizin yoğunluğunu azaltmalı ve seanslar arasında daha fazla dinlenme süresi bırakmalısınız.
Antrenman programınıza çeşitlilik katmak da önemli ve faydalıdır. Yapmaktan zevk aldığınız farklı egzersiz türlerini deneyin. Motivasyonunuzu ve özgüveninizi artırmak da aynı şekilde önemlidir.
“Hiçbir şeye sınır koyamazsınız. Ne kadar çok hayal ederseniz, o kadar uzağa gidersiniz.”
– Michael Phelps
Son olarak, OTS ile birlikte gelen duygusal sorunları da etkili bir şekilde düzenlemeyi öğrenmeniz gerekir. İyi bir beslenme düzenine ve bol miktarda dinlenmeye öncelik veren bazı sağlıklı alışkanlıklar oluşturun.
Fotoğraflar Joshua Jordan ve Marc Rafanell Lopez’in izniyle kullanılmıştır.