Başkalarının Varlığı Davranışlarımızı Nasıl Etkiler?

Başkalarının varlığı davranışlarımızı nasıl etkiler? Birileri bizi izlerken normal halimizde olduğu gibi mi davrandığımızı düşünüyorsunuz? Bizi yargılayan ya da değer veren birinin bizi yalnızca gözlemleyen biriyle aynı etkiyi gösterdiğini mi düşünüyorsunuz? Başkalarının varlığı performansımızı iyi yönde mi etkiler yoksa kötü yönde mi etkiler? Bu soruların cevaplarını öğrenmek için okumaya devam edin.

Bu sorularla ilgilenen ilk araştırmacılardan biri Norman Triplett’ti. Triplett başkalarının varlığının performansımızı geliştirdiğini kanıtlamıştır. Bisiklet sürücüleri ile bir deney yürütüp tek başlarınayken yaptıkları egzersizlerle, diğerleriyle birlikte yaptıkları egzersizi karşılaştırmıştır.

Norman, çocukları da işin içine kattığı başka bir deney daha yapmıştır. Çocukların akranları ile birlikte olduklarında iş yapma zamanlarının düştüklerini gözlemlemiştir. Çocuklar yalnız olduklarında daha yavaş çalışmaktadırlar.

Bunlar iş arkadaşlarınızla ya da sizinle aynı görevi üstlenen insanlarla birlikte çalıştığınızda performansınızı geliştiğini göstermektedir. Fakat bu gözlemciler izleyici olduğunda ne olur?

Sosyal Kolaylaştırma ve Sosyal Engelleme

Sosyal kolaylaştırma başkalarının varlığının nasıl kendimizi geliştirmemize ve daha iyi performans göstermemize imkan sağladığına işaret eder. Bu ne zaman olur? Bu, görev, yapan kişi için kolay olduğunda etkisini gösterir. Görev önemli derecede konsantrasyon gerektirmediğinde ve görevi yapacak kişi görevi herhangi bir zorluk yaşamadan hallettiğinde de aynı şey olur. 

Bunun tam tersine sosyal engelleme denir. Kişi göreve aşina değilse ya da görev konsantrasyon ve ilgi gerektiriyorsa, başkalarının varlığı performansınızı olumsuz etkiler. İşte sosyal engelleme budur.

Elimizdeki göreve odaklandığımızda bu iki etki ilişkili hale gelir. İşimizi yargılamalarından ya da gözlemlemelerinden bağımsız olarak, ne tarz bir görevi yerine getirdiğimiz, başkalarının varlığına ne tepki verdiğimizi etkiler. Ya sizi birinin izlemesinden dolayı elinizden gelenin en iyisini yaparsınız ya da bir şeyi daha iyi yapabilmek için kendi başınıza çalışmayı seçersiniz. Bu senaryoda her şey göreve bağlıdır.

Bunu da okuyun: Orbitofrontal Korteks: Sosyal Davranışlarımızın Temeli

Sizi izleyen insanların sayısı durumu etkiler mi?

Araştırmacılar bu alanda başka çalışmalar da sürdürmüşlerdir. Bu çalışmalarda atletler de denek olarak kullanılmıştır. Araştırmacıların bulgularına göre 10 kişiden az gözlemci olduğunda sosyal kolaylaştırma meydana gelir. 10 gözlemciden fazla kişi olduğunda da ne sosyal kolaylaştırma meydana gelir ne de sosyal engelleme.

Bu, gözlemcilerin sayılarıyla da ilişkilidir. Etrafımızda 10 ya da daha az kişi bizi izlediğinde, yorumlarını duyabilir ve mimiklerini takip edebiliriz. Bu, yeteneklerimizi artırır. Davranışlarımızı değiştiren bir etki yaratırlar. Fakat, izleyicilerin sayısı arttığında, gözlemciler üzerindeki etkimizi yitiririz ve bundan dolayı etkilerine karşı duyarlı olmayı bırakırız.

Bunu da okuyun: Küçük Kazanımlar Teorisi ile Özgüveninizi Artırın

Sonuçları

Başkalarının varlığı ile ilgili varabileceğimiz sonuçların görevlerimizle ilgisi vardır. Üstümüzdeki görev kolay olduğunda, performansımız iyi yönde gelişir. Öte yandan, görev karmaşıklaştığında ve normalden fazla ilgi gerektirdiğinde, performansımız düşer.

Başkalarının varlığı yüzünden gereğinden fazla çaba sarf etmek ilgimizi görevimizden uzaklaştırabilir. Bu sebepten ötürü, eğer odaklanmamız gereken zor bir görevimiz varsa, yeterince ilgi göstermediğimizde görevin daha da zorlaşması oldukça doğaldır. Etrafımızda başkaları varken, ilgimizi dağıtabilirler.