Metabolik Stres, Özellikleri ve Nedenleri
Metabolik stres kavramını biliyor musunuz? Peki bu durumu fiziksel aktiviteye bağlıyor musunuz? Bu kavram, organik bir sürece ve aynı zamanda insanların kas kütlesi kazanmasına (kaslarını büyütmesine) izin veren bir faktör ile ilgili bir kavram aslında. Dolayısıyla, bu durum, bir anlamda, kas hipertrofisine yol açan bir süreçtir.
Kas hipertrofisi, kasların büyümesi durumu. Başka bir deyişle, kası veya her ikisini birden oluşturan miyofibrillerin (aktin ve miyozin liflerinin oluşturduğu) sayısında ve boyutunda bir artışın meydana gelmesi. Fakat metabolik stres hakkında başka bilmeniz gereken neler olduğunu biliyor musunuz? Bu durum neden meydana geliyor? Sonuçları nelerdir? Kas kütlesini artırmak için yeterli bir şey mi? Başvurulabilecek başka süreçler var mı?
“Daha hızlı bir metabolizmam olsaydı çok güzel olurdu çünkü yemek yemeyi seviyorum.”
– Michael McIntyre
Metabolik stres ve kas hipertrofisi
Giriş bölümünde de okumuş olduğunuz gibi, metabolik stres, kas hipertrofisini kolaylaştıran organik bir süreçtir. Hipertrofinin, vücut geliştiricilerin veya kas kütlelerini artırmak için çalışan insanların aradığı şey olduğu söylenebilir. Özetlemek gerekirse de, bu insanlar bu etkiye şu yollarla ulaşabilirler:
- Kas hasarı.
- Metabolik stres.
- Mekanik stres.
Mekanik stres, kas hasarı ve kas büyüme faktörlerinin ortaya çıkış hızını artıran inflamatuar bir yanıt üretir. Böylece, kaslar da büyümüş olur.
Ek olarak, bir kişi, en azından bazı çalışmalara göre, mekanik gerginliği kaybetmeden metabolik stres yoluyla kas kütlesinde maksimum kazanım da sağlayabilir.
Metabolik stres nasıl ortaya çıkar?
Metabolik stres, bir kas veya belirli bir kas grubu üzerindeki iş yükünü artırdığınızda ortaya çıkar. Bu durum, kas aktivitelerinde, kas büyümesinde ilerlemeye sebep olacak bir artışa neden olur.
Kimyasal düzeyde neler oluyor?
Bir kasa yüklendiğinizde, anaerobik glikoliz adı verilen bir süreç başlar. Antrenman için gerekli enerji olan adenozin trifosfat (ATP) üretilir. Bu süreç, insanların yetersiz oksijen veya yoksunluk durumunda, kas kasılmalarını gerçekleştirmek için gerekli enerjiyi glikoz moleküllerinden almalarını sağlayan şeydir.
Peki bütün bunlar neden meydana geliyor? Bunun nedeni, bir kişinin bu enerjiye ihtiyaç duyduğu hızın, glikozun oksijenle oksitlendiği hızdan daha büyük olmasıdır. Dolayısıyla, bu süreç, temelde anaerobik bir süreçtir.
Metabolik stres ve metabolitlerin birikimi
Spesifik olarak, bir egzersiz sebebiyle ortaya çıkan metabolik stres, metabolitlerin birikmesinin bir sonucudur. Bunlar, besinlerin parçalanmasıyla üretilen bileşiklerdir.
Bu bileşiklerin işlevleri, özellikle dayanıklılık antrenmanları sırasında vücuda ihtiyaç duyduğu enerji türünü sağlamaktır. Bütün bunlar kas hipertrofisi tepkisine de neden olur.
Laktat, metabolik stres sürecinde biriken ana metabolittir. Bu madde, yetersiz oksijen kaynağı olmasından ileri gelen koşullarda, vücudun ilgili dokuları tarafından üretilen bir glikoz metabolitidir. Bu süreçteki diğer metabolitler, fosfat, hidrojen ve glikoz metaboliti (anaerobik glikoliz) ile bunlara benzer diğer metabolitlerdir.
Bu durumun yarattığı sonuçlar
Öyleyse bu ürünler vücutta biriktiğinde ne olur? Takarada ve arkadaşları tarafından 2000 yılında yapılan bir araştırmaya göre, bu, birkaç anabolik hormonun salgılanması durumunu artırabilir. Bunlar testosteron, somatotropin veya büyüme hormonu (STH veya GH) ve insülindir.
Ayrıca, Ebbeling ve arkadaşları tarafından 1989 yılında yapılan bir araştırmaya göre, bu atık ürünlerdeki artış, enerji substratları (ATP) eksikliği ile birlikte kas hasarına da neden olabilir.
Bu durumu tekrarlamanın önemi
Tekrarlar, sporcuların, özellikle vücut geliştiricilerinin, antrenman seansları sırasında sürekli yaptıkları uygulamalardan biridir. Ayrıca, bu sporcuların antrenmanları da oldukça yoğundur. İnsanlar, bu kadar yoğun seviyelerde antrenman yaptıklarında ne olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Oksijen talebi, bu tarz antrenmanlarda, arzı aşıyor.
Aslında bazı insanlar, belirli kas hücrelerinde oksijen eksikliği anlamına gelen hipoksinin, egzersizlerin belirli aralıklarla tekrarlanmasının neden kas büyümesinin artmasına veya kas hipertrofisine yol açtığını açıklayan anahtar faktör olduğuna inanıyorlar.
Bu nedenle, egzersizler sırasında tekrar yapmak ve metabolitlerin oluşumunu ve bunlara verilen anabolik tepkiyi artırmak istiyorsanız, molaları azaltmak (birkaç dakikaya kadar) ilginç bir yol olacaktır. Böylece, elde ettiğiniz hipertrofi de daha büyük olacaktır.
Sonuç olarak
Gördüğünüz gibi, kas kütlesi kazanmak veya kas hipertrofisi elde etmek söz konusu olduğunda, sadece metabolik strese değil, diğer süreçlere de başvurulabilir. Kas gerginliği egzersizi yapmak ve aralarında kas büyümesini teşvik edecek kadar yoğun kas hasarına neden olmak da seçenekler arasında bulunuyor.
Metabolik stres, kas boyutundaki artışın neden meydana geldiğini kısmen açıklayan organik bir süreçtir. Bu yazımızda, bu sürecin nasıl işlediği hakkında biraz daha fazla şey öğrenmiş oldunuz. Ancak, en sağlıklı ve en etkili şekilde antrenman yapmak istiyorsanız, bu konuda uzmanlaşmış bir profesyonele başvurmak en iyisi olacaktır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Ebbeling CB, Clarkson PM. Exercise-induced muscle damage and adaptation. Sports medicine (Auckland, NZ). 1989 Apr;7(4):207-34. PubMed PMID: 2657962. Epub 1989/04/01. Eng.
- Takarada Y, Nakamura Y, Aruga S, Onda T, Miyazaki S, Ishii N. (2000). Rapid increase in plasma growth hormone after low-intensity resistance exercise with vascular occlusion. Journal of applied physiology (Bethesda, Md: 1985). Jan;88(1): 61-5. PubMed PMID: 10642363. Epub 2000/01/21. Eng.