Sahte Cömertlik: Bir Narsistin Tuzağı

Sahte cömertlik iki yüzlülüğün en yaygın ve zararlı türlerinden biridir. Sahte cömertlik yapanlar kibarlıklarından yardımcı olmazlar insanlara; kendi çıkarları için yardım ederler. Bu, klasik bir narsist tuzağıdır: bir insana onu kontrol etmek için iyilik yapmak.

Bazı psikologlar saf ve kendini düşünmeyen bir cömertliğin insanlar için doğal olmadığını söyleyecektir. Hepimiz samimi bir empati ile birbirimize bağlı değiliz. Birçoğumuz işbirliği yapmanın türümüzün hayatta kalmasına katkıda bulunduğunu bilsek de bu doğrudur.

“İnsanın en büyük hatası şudur; kendini olduğundan büyük görmek ya da kendine hak ettiğinden az değer vermek.”

– Goethe

Sahte cömertlik açık bir biçimde ortadadır. Bazı insanların arkadaş canlısı ve ilgili davranmalarının tek sebebi karşılığında bir şey istedikleri içindir. Siyasetçiler bunu yapar, bazı aile üyeleriniz bunu yapar ve patronlar da çalışanlarına bunu yaparlar çünkü arkadaşça davranmanın performansı artırdığını bilirler. Yalnızca bir çalışan hasta olduğunda veya ailesinde bir acil durum olduğunda patronların cömertliği ortadan kaybolur.

Gördüğünüz gibi, bazı anlayışlı ve destek verici eylemlerin arkasında birçok gizli neden yatmaktadır. Dikkatli olun! Hatta siz bile bunları bilmeden yapıyor olabilirsiniz.

Sahte cömertlik ve narsist toplum

Tüm ilgisini çocuklarına veren bir ebeveyn düşünün. Fakat çocukları artık büyümüştür ve evden gitmiştir, kendi alanlarına sahip olmak ve rahatsız edilmemek için ellerinden geleni yapıyorlardır. Ebeveyn çocuğunun tek başına hayatta kalabileceğini bilir. Fakat kendilerini iyi hissetmek ve onaylandıklarını hissetmek için sürekli çocuklarıyla ilgilenirler.

Bu o kadar yaygın bir şeydir ki, muhtemelen bir arkadaşınızda görmüşsünüzdür veya kendiniz deneyimlemişsinizdir. Fakat ailenizin biraz bile ötesine baksanız gerçeklik çok daha karmaşık olabilir. Toplumumuzun büyük bir kısmı sahte cömertlik göstermektedir.

Üstüne üstlük, sosyoloji bize dünyanın gittikçe daha da narsisistik bir hale geldiğini söylemektedir. “Ben ve sadece ben” neslinin gittikçe büyüdüğünü söylerler. Bu iç karartıcı olabilir fakat “Hey, buradayım. Bana bak, beni takip et, beni beğen, beni destekle.” diyen güçlü feryatları besleyen şey sosyal medyadır.

Cömertliklerini göstermek için sosyal medyayı kullanan ünlüleri düşünün. Toplumsal davaları desteklerler, kar amacı gütmeyen örgütlerle çalışırlar… fakat çoğu zaman bu sadece onların kendi imajlarını pazarlama şeklidir. Sahte cömertliği kullanarak ne kadar iyi insanlar olduklarına bizi ikna etmektedirler.

Bill Gates

Bill Gates’e ve sahte cömertlik ile gerçek empati arasındaki farka bir bakalım. Bir dönem, dünyanın en zengin ve tanınan insanlarının o kadar da hayırsever olmadıklarına dair haberler çıkmıştı. Microsoft yığınlarca para kazanmış olmasına rağmen toplumsal davalara bağışta bulunmuyordu.

Fakat Bill ve Melinda Gates evlendikten sonra “Bill ve Melinda Gates Derneğini” kurdular. Şimdi ise sosyal konular, sağlık ve eğitim alanında neredeyse herkesten daha fazla bağışta bulunuyor.

Bu tip konulara yardımcı olmanın ve toplum için iyi bir şey yapmanın ne kadar önemli olduğunu düşünmüş olmalı. Bu samimi empati gibi görünen bir örnektir. Fakat, danışmanları bunun Microsoft’un imajı için iyi olacağını söylemiş de olabilir.

Belki de Bill Gates kendini iyi hissetmek için para bağışında bulunması gerekeceği bir noktaya gelmiştir hayatında. Para bağışlamasından ötürü alacağı toplumsal onay tatmin edicidir. Bu sahte cömertliktir.

Sahte cömertlik: 4 ana nokta

Dünyamız samimi empatiye ihtiyaç duyuyor. Amin Maalouf tanınan Fransız-Lübnanlı bir yazar ve toplumsal sorunlar, ayrımcılık, etik çatışmalar uzmanıdır. İnsanlara çocukken anlayışlı olmayı öğretirsek bunun insanlığın daha yardımcı ve cömert olmasına yardımcı olacağını söyler. Fakat şu an söz konusu olan dinamikler bizi daha kaotik ve zararlı bir narsisizme doğru itiyor.

Sahte cömertlik ise bunların tam ortasında yer alıyor. Bu, narsisistik kişiliğin sadece bir parçası dolayısıyla bunu ayırt edebilmeniz sizin için önemli. Sahte cömertliğin bazı ana özellikleri şunlar:

• Yüksek bir yetkiden gelen sahte veya bencilce iyi niyet gösterileri. “Senin amirinim. Beğensen de beğenmesen de benim cömertliğim seni bana muhtaç hale getiriyor.”
• İyi görünmek için yapılanlar.
• “Ben olmasaydım hayatta kalamazdın veya problemlerini çözemezdin.”
• Kendi çıkarları için kullanma, şantaj veya duygusal tuzaklar.

Toparlamak gerekirse, hepimiz önemliyiz, biriciğiz ve muhteşemiz, fakat başka insanlara karşı bir sorumluluğunuz olduğunu hiçbir zaman unutmayın. Nasıl işbirliği yapmanız gerektiğini asla unutmayın ve her zaman samimi, özverili bir empati kurmanın ne kadar değerli olduğunu her zaman hatırlayın.