Noam Chomsky'nin Sahte Haberler ve Gerçek Ötesilik ile İlgili Söyledikleri

Sahte haberler yeni bir şey olmasa da, son zamanlarda gerçek ötesi siyasetin kullandığı bir araç haline geldiler. Gerçek ötesi siyaset, insanların bakış açılarını ve fikirlerini değiştirmek ve şekillendirmek için gerçekliği büyük bir özenle çarpıtmayı içerir. Sahte haberler bu çarpıtılan gerçeklerin medyada viral hale gelmesine sebep olur.

Gerçek ötesilik eski bir arkadaşımız için kullanılan yeni bir isimdir: propaganda. Propaganda her zaman pek gerçekliğe dayanmayan ama sürekli tekrar edildikleri için çok fazla insan tarafından inanılmaya başlanan yarı-gerçekler yaratmanın bir yolu olarak kullanılmıştır.

Neoliberalizme karşı bir siyasi aktivist olan Noam Chomsky gerçek ötesiliği endişe verici buluyor.

“Popüler kültürden tutun da propaganda sistemine kadar her yerde insanlara aciz olduklarını, oynayabilecekleri tek rolün başkalarının kararlarını onaylamak ve tüketmeye devam etmek olduğunu hissettirmek için bir baskı var.”

– Noam Chomsky

Duygular ve gerçek ötesi siyaset

Chomsky’ye göre geçtiğimiz birkaç on yıl içerisinde Amerika Birleşik Devletlerinin ve Britanya’nın neoliberal politikaları yüzünden yaşam kalitesi düştü. Doğrusu şu ki, birçok insan en sonunda güvensizlik ve gerçeklerden kaçışa dönüşen bir öfke ve korku karışımını deneyimliyor.

Duygular, gerçek ötesi siyasette büyük bir rol oynayabilir. İnsanlar duygularını tatmin eden şey neyse ona güvenir, gerçekler söz konusu olunca hikaye akla yatmasa bile. Dolayısıyla, bir fikre olan duygusal bağlılığınız ne kadar güçlüyse o fikirle ilgili o kadar takıntılı hale gelirsiniz.

Son zamanlarda göç oranlarında yaşanan artış nefret, zenofobi, intikam, yaşam koşulları ile ilgili hayal kırıklığı gibi duyguları arttırdı. Sonuç olarak, bu “gerçekler” şu an hissedilen duygulara ne kadar yakın olursa, o kadar yaygın bir şekilde kabul edilir hale geliyorlar. İnsanlar, kanıtlara ve gerçeklere güvenmek yerine, onları tatmin eden şeylere inanmak istiyorlar.

“Eğer bu, hayatlarına olduğu gibi devam edebilecekleri ve çok fazla düşünmek zorunda kalmayacakları anlamına geliyorsa, insanlar her şeye inanabilir.”

– Libba Bray

Kitlesel medya, sosyal medya ve yalanlar

Önyargı, zamanın başlangıcından beri bir doğal güç olmuştur. Örnek vermek gerekirse, Galileo’nun fikirlerini geri çekmek zorunda kalmasının sebebi budur. Ancak, günümüzde, kitlesel medya ve sosyal medyanın gücü dolayısıyla bu durum yepyeni bir boyuta ulaşmıştır.

Sahte haberler saniyeler içerisinde viral hale gelebilir. Doğru gibi görünmelerini sağlamak için kullanılabilecek çok fazla araç vardır. Ayrıca, sahte resimler veya ses kayıtları da kullanılabilir. Bu da, “herkes aynı şeyi söylüyorsa bu şey doğru olmalıdır,” etkisine yol açar.

Chomsky ve gerçek ötesilik

Noam Chomsky’ye göre gerçek ötesilik siyasetle sınırlı değildir. Ekonomi, psikoloji ve yaşam tarzları ile de ilgili etrafta dolaşan bir sürü çarpıtılmış gerçeklik vardır. Ekonomi söz konusu olduğunda, Chomsky bütün tüketicilerin sistematik bir şekilde kandırıldığını öne sürer.

Örneğin, arabaları düşünün. Bir araba almak üzereyken, bu araba hakkında araştırma yapıyor musunuz? Bu araba aslında nasıl bir araba? Arabanın aslında nasıl bir araba olduğunu belgeleyebilecek bağımsız kaynaklarınız var mı?

Chomsky günümüzde insanların yalnız ve aciz hissettiğine inanır. Dolayısıyla, etrafımızda bireyciliği destekleyen psikolojik ideolojiler var. Şimdi, problemleriniz sadece sizin probleminiz. Bu şeyler her birimizin tek başına başa çıkmak zorunda olduğu özel meseleler olarak görülüyorlar.

Bu noktada, eski zaman felsefelerine dikkat etmeniz gerekiyor. İnternete ve karşılaştığınız her bilgiye güvenmeyin. Hepimizin yeni fikirlerden şüphe duymak ve bayağılığın viral hale gelmesini durdurmak şeklinde bir sorumluluğu var.