Özsaygınız Yerinde Mi?
Özsaygı kendimize verdiğimiz öznel değerdir. Sağlıklı düzeyde özsaygıya sahip olmak iç huzur ve mutluluk sağlarken, düşük özsaygının düşük olması depresyona bile neden olabilir. Bu nedenle sıklıkla değişkenlik gösteren özsaygı, üzerinde konuşulması gereken önemli bir konudur. Bu konuda bize yardımcı olacak başarılı ölçüt ise Roseberg Benlik Saygısı Ölçeği isimli bir ölçme tekniğidir.
Bu ölçek oldukça kısa, hızlı, güvenilir v e geçerli bir yöntemdir. Öyle ki, psikologlar insanların özsaygı durumunu belirlemek için bu ölçeğe başvuruyorlar. Aynı zamanda, çeşitli araştırmalar esnasında da bu ölçek sıkça kullanılıyor.
“Kendinize değer vermeyi bilmezseniz, başkaları sizi kullanmayı çok iyi bilir.”
– Anonim
Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve uygulanışı
Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği, ismini yaratıcısı olan ve aynı zamanda yaşamının büyük bölümünü özsaygı ve benlik kavramı üzerine yaptığı çalışmalarla geçirmiş sosyoloji proferörü ve doktoru olan Morris Rosenberg’den alıyor. Rosenberg bu konudaki kitabını öncelikle Toplum ve Ergenlerin Self İmajı ismiyle yayınladı.
Rosenberg Ölçeği kişinin kendine ne kadar çok ve ne kadar az değer verebileceği ya da kendinden ne kadar memnun olduğu eksenindeki 10 farklı maddeden meydana geliyor. İlk 5 maddede pozitif söylem belirlenmişken son 5 madde negatif yöndedir.
Her pozitif ifade 0’dan (kesinlikle katılmıyorum) 3’e (kesinlikle katılıyorum) kadar puanlanır. Öte yandan, her negatif ifade ise kesinlikle katılmıyorum denmesi durumunda 3, katılıyorum denmesi durumunda ise 0 olarak puanlanır.
Maddeler şöyle:
- kendimi en az diğer insanlar kadar değerli görüyorum.
- Bazı olumlu özelliklere sahip olduğumu düşünüyorum.
- Genelde kendimi başarısız bir kişi olarak görme eğilimindeyim.
- Ben de diğer insanların yapabildiği kadar bir şeyleri yapabilirim.
- Kendimle pek fazla gurur duymuyorum.
- Kendime karşı olumlu bir tutum sergilerim.
- Genel olarak kendimden memnunum.
- Kendime daha fazla saygı duymak isterdim.
- Bazen kesinlikle bir işe yaramadığımı düşünüyorum.
- Bazen çok yetersiz olduğumu düşünüyorum.
“Kimse rızanız olmadan size aşağılık hissettiremez.”
– Anonim
Sonuçlar
Pozitif olan maddeler (1,2,4,6,7) ile negatif olan maddeler (3,5,8,9,10) karıştırılmıştır. Bu sorulara verilen cevaplar, öz saygısıyla ilgili bilgi alınmak istenen kişi hakkında bize genel bir fikir verir. 15’ten düşük puan alınması düşük öz saygıya işaret eder ve buna yönelik çalışmak gerektiğini gösterir.
15- 25 puan aralığı sağlıklı düzeyde öz saygıya sahip olunduğunu ve dengeli denebilecek parametrelere yakınlığı gösterir. 25 üzeri puan alan kişiler ise güçlü ve özsaygısı yerinde olan insanlardır. Ancak bu kadar yüksek puan almak aynı zamanda gerçekliği algılama ve kompleks gibi bazı problemlerin habercisi olabilir. İdeal özsaygı puanı 15- 25 puan aralığındadır.
Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeğinden elde edilen bulgular
Başlangıçta yalnızca ergenler için oluşturulan bu ölçek daha sonra yetişkinlerde de uygulanmıştır. Bu ölçek sayesinde farklı yaş ve kültür gruplarından birçok insan değerlendirilmiş ve ilginç sonuçlara ulaşılmıştır.
Bunun sonucuna göre, örneğin Amerika gibi bireyselliğin ön planda olduğu toplumlarda yaşayan insanların kendileriyle ilgili çok fazla kompleksi olduğu ve kendilerinden çok memnun olmadıkları ortaya çıkmıştır. Aynı durum Japonya’da gözlenmemiştir. Kolektif yaşama biçiminin insanı daha memnun ettiği ancak rekabet duygusunun böyle toplumlarda daha az olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca, dışa dönük ve duygusal anlamda istikrarlı insanlar daha yüksek özsaygıya sahipken, içe kapanık ve duygusal istikrarsızlık yaşayan insanların özsaygısı düşük.
Bütün bu bulgulara rağmen, Rosenberg Ölçeği, erkek veya kadın; çocuk veya yetişkin olsun fark etmeksizin bütün insanların kendini pozitif yönde değerlendirme eğiliminde olduğunu göstermiştir. Elbette akla şu sorunun gelmesi doğal: bir çok insanın kendi eksikliklerini- ki bunları ifade etmek kötü hissettirir- söylemekten çekinmesi veya bu eksikliklerin farkında olmaması sonuç üzerinde etkili olabilir mi?
“Saygı göstermeyi ve kendini sevmeyi öğren, çünkü hayatının geri kalanında hep kendinle birlikte olacaksın.”
– Anonim
Özsaygınız yerinde mi?
Rosenberg Ölçeği, davranışımızı, düşüncelerimizi ve duygularımızı etkileyen bazı değişkenleri ölçebilmek ve psikolojideki bu yaygın sorunu çözmek için varlığını bu güne kadar sürdürdü. Bu gelişim ve devamlılık, bize özsaygımızı belirlemenin ve bunu bizi aşağı çekmek yerine olumlu yönde etkileyecek düzeyde tutmanın önemini hatırlatıyor. Sağlıklı ölçüde özsaygıya sahip olmak huzurun, mutluluğun ve zorluklarla mücadele etmenin anahtarıdır. Öyleyse kendinizi test etmeye ve kendinize ne kadar değer verdiğinizi keşfetmeye hazır mısınız?