İrade Psikolojisi: İstek Varsa, Çare Vardır

İrade Psikolojisi: İstek Varsa, Çare Vardır
Valeria Sabater

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater.

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

İrade psikolojisi bize kararlı olduğumuz zaman hiçbir şeyin imkansız olmadığını ve beynimizin iyi kararlar almak için eğitildiğini söyler. İnsanlar güçlü bir irade ile doğmazlar. Aksine, zaman içinde bu özellikleri geliştirir, sınırlarınızı ve yeteneklerinizi aşamalı olarak fark edersiniz.

“Bir şey zor olduğu için cesaret edemiyor değiliz, cesaret edemediğimiz için o şey zor geliyor.”

– Lucius Annaeus Seneca


APA (Amerikan Psikoloji Derneği) tarafından yapılan bir anket çalışması sonucunda, irade konusundaki çalışmalar 2011 yılında hız kazanmaya başladı. Amaç, Amerikan nüfusunun stres düzeyini ve belirleyici faktörleri değerlendirmekti. Çalışmanın sonuçları oldukça dikkate çekici.

Katılımcıların yarısından fazlası, yaşam tarzlarının sağlıklı olmadığının farkında olduklarını belirtmiştir. Dahası, stresin ve kaygının en kötü düşmanları olduğunu biliyorlardı. Ancak değişiklikleri başlatmak için güçlü bir iradeye sahip olmadıklarını iddia ediyorlardı. Değişmek için yeterli motivasyon veya donanımı hissetmiyorlardı.

Peki neden böyle oluyor? Neden bu kadar çok oyalanıyoruz? Egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak ya da uzun zamandır hayalini kurduğumuz şeyi gerçekleştirmek için savaşma isteğimiz neden yok? İşte irade psikolojisi tüm bu sorulara bazı cevaplar sunuyor.

çubuk salyangoz

İyi de “irade” tam olarak nedir?

Belki de şu duruma aşinasınızdır: Hiçbir şey yapmak için irade gücünüz yok gibi hissedersiniz, sanki karanlık bir odada hapsolmuşsunuz ve ne yapacağınızı bilmiyorsunuz. Çaresiz hissediyorsunuz. Sonra da harekete geçmediğiniz için kendinizi yiyip bitiriyorsunuz.

İrade psikolojisinin çok açıkça ortaya koyduğu bir şey, irade gücünün genetik olmamasıdır. Kimse irade gücüyle programlanmış olarak doğmaz. Dahası, bir kişinin ruh hali, çevresi ve yetiştirilme şekliyle çok ilgilidir. Kimse bize korku ve kararsızlıkların nasıl üstesinden gelineceğini, daha fazla öz denetim ve kararlılığın nasıl elde edileceğini öğretmez.

“Cesaret korkuya direnmek, korkuya hâkim olmak demektir korkusuzluk değil.”

– Mark Twain

ufka bakan adam

İrade gücünün özellikleri

APA’ya göre irade “uzun vadeli hedefleri karşılamak için kısa vadeli tahriklere direnerek, hazzı erteleme yeteneğidir. İstenmeyen bir düşünceyi, hissi veya dürtüyü geçersiz kılma kapasitesidir ”.

  • Benlik saygısı ve benlik imajıyla yakından ilgilidir
  • İrade gücünün, olumsuz ya da kısıtlayıcı düşüncelerin düzenlenmesiyle çok ilgisi vardır.
  • Ek olarak, aynı zamanda tatmin edici gecikme yeteneğimizle de ilişkilidir. Uzun vadeli hedefleri karşılamak için kısa vadeli tahriklere direnebilmeliyiz.

Son olarak, tüm bu becerilerin ve psikolojik kaynakların öğrenilip geliştirilebileceğini vurgulamak istiyoruz. Esasen bu, hepimizin yapması ve çocuklarımıza da öğretmemiz gereken bir şeydir.

İrade psikolojisindeki 3 anahtar kavram

“İrade varsa, çare vardır” sözü doğru olsa da, işler bu kadar basit değil. Sağlık psikologu Kelly McGonigal bunun üzerine bir kitap yazdı: “İrade Gücü İçgüdüsü: Öz-Denetim Nasıl Çalışıyor, Neden Önemli ve Daha Fazlasını İradeye Sahip Olmak İçin Yapabilecekleriniz”. Yazar, şu başlıklar altında özetleyebileceğimiz değerli stratejileri öğretiyor:

dağ başında meditasyon yapan kadın

Yapamam

“Yapamam.” Bu, kuşkusuz kendimize söylediğimiz en yaygın ve kısıtlayıcı şeylerden biridir. Ancak irade sahibi olmak istiyorsak, bu tür olumsuz diyaloglarla mücadele etmeliyiz. Bunu yapmanın bir yolu kendimize “başarmama yardım edeceğim ” demektir. İşin sırrı, negatif iç diyaloğu durdurmaktır.

Üstünde çalışacağım

Hepimizin takdir etmemiz ve güçlendirmemiz gereken harika erdemleri, yetenekleri ve kapasiteleri var. Ancak bazı ortamlar ve insanlar bu yeteneklerimizi unutmamıza veya küçümsememize neden olur. Artık bu özellikleri hatırlamanın zamanı geldi. Hem dışımızdaki hem de içimizdeki olumsuz etkilerden uzaklaşma zamanı geldi. Bundan böyle bu negatif düşüncelerin benlik saygımızı zedelemesine izin vermemeliyiz. Böylece potansiyelimize ulaşabiliriz.

Şunu yapabilmeyi isterim…

Son anahtar kural çok basit, kullanışlı ve pratiktir. Her gün tekrarlayabileceğiniz basit cümlelere dayanıyor. İşte bazı örnekler:

  • Daha iyi hissetmek istiyorum.
  • Kendimi daha güçlü hissetmek istiyorum.
  • Geçmişimi aşabilmek ve olumsuz düşünceleri bir kenara bırakabilmek istiyorum.
  • Bugün bu korkuyla, bu problemle yüzleşmek istiyorum.
  • Yarın bu amaca ulaşabilmek istiyorum.
tarlada yürüyen kadın

İrade psikolojisinin bize sunabileceği çok şey var. İrade gücümüz üzerinde nasıl çalışacağımızı, içimizdeki bu gücün farkında olmayı ve hayallerimizi gerçekleştirmeyi hak ettiğimizi anlayalım.

Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.



Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.