Ataların Bilgeliği: Çizgi Filmlerdeki Şaman Kadınlar
Bilgelik ve şamanizm arasında derinlemesine bir bağ vardır. Şamanlar tabiata ve her şeyin ruhuna bağlıdırlar. Şamanlar bilgeliklerini birçok nesiller boyunca işlemişlerdir. Onların ilkel toplumlarda çok prestijli bir yeri bulunur. Bir şaman ruhla birlikte çalışır ve ruhun nasıl davrandığını ve hareket ettiğini bilir. Bu yüzden bir şaman ruhu etkileyen hastalıkları tedavi edebilen kişidir.
Tarihsel olarak şamanlar doğayla ve onun hareketleriyle bağlantılıdırlar. Onlar bitkisel tedaviyi de öğrenirler ve bildiklerini paylaşmaya isteklidirler.
İlk bakışta şamanlar göze oldukça gizemli kişiler olarak görünür. Bu, onların çevrelerindeki her şeyle ilgileri olduğu içindir. Onlar bu bağlantıyı sürekli yaptıkları meditasyonla ve doğadaki büyüyüp gelişen her şeye karşı duydukları sevgiyle başarırlar.
Ancak, şamanlar bu bilgilerini nesiller boyunca elde etmişlerdir. Bu ne demektir? Bu, onların bu bilgeliklerini kendilerinden önce gelen bilge kişilerle bağlantılı oldukları için elde etmişler demektir. Bu yüzden nesiller boyunca insanlar bilgilerini çocuklarıyla ve torunlarıyla paylaşmışlardır.
Bir şamanın sahip olduğu bilgi yüzyıl önce yaşamış bir şamanın bilgisinden çok daha fazladır. İnsanın bilgisi üst üste inşa edilir ve her yeni kişi paylaştığında saflaşıp, düzelir. Bir şaman atalarının bilgilerini define gibi saklayan ve biriktiren ve dünyanın gelişmesi için o bilgileri kullanmaya istekli olan kişidir.
Filmlerde şaman kadınlar
İsimleriyle nadiren çağrılsa da, filmlerde şaman rolünün yer aldığı karakterlere sık yer verilir. Genellikle, hikmet ve bilgi sahibi yaşlı kimseler şaman portresi oluştururlar. Onlar genellikle eksantrik, yani acayip bir karakteri temsil ederler. Diğer yandan, genç kimseler şamanların tavsiyelerini gerektiği gibi yerine getirmezler. Çünkü, onlar ilk anda şamanın sözünü dinleseler, kaçınabilecekleri halde, dinlemedikleri için sık sık komplike durumlarla yüz yüze gelmek zorunda kalırlar.
Gerçekte şamanizm erkeklerin ayrı tutulduğu bir uygulamadır. Ancak, bu farklılık ekranda çok yaygın değildir. Bu da filmlerde çoğunlukla kadınların şaman rolü oynadığı anlamına gelir. İşte size çizgi filmlerde oynayan kadın şamanlar.
Gramma Tala, okyanusun şamanı
2016 yılı yapımı Moana çizgi filmi, Ron Clements ve John Musker tarafından yönetilmiştir. Film, Motunui Adası şefinin kızı genç Moana’nın hikayesini anlatır. Ada tehdit altında olduğu zaman, Moana okyanus boyunca uzun bir seyahate çıkar. Efsanevi yarı tanrı Maui’yi bulmak ve Te Fiti’nin kalbine geri dönmek Moana’nın görevidir.
Moana nedenini bilmeksizin hep okyanusun varlığıyla büyülenmiştir. Sadece onun acayip büyük annesi Tala bu soruya cevap verebilmektedir. Tala o köyde yaşayan insanların kökenlerini hatırlayan tek kişidir.
Tala yaşadıkları adayı etkileyen büyük problemi nasıl çözeceklerini bilen tek insandır. O antik efsaneleri bildiği için, Moana’ya rehberlik edebilir ve onu kaderine doğru sürükler.
Tanana, kış içinde bahar
Ayı Kardeş, Tab Murphy tarafından yazılmış, Aaron Blaise ve Robert Walker tarafından yönetilmiş 2003 yapımı bir filmdir. Ayı Kardeş filmi umutsuz bir şekilde erkek olmak isteyen genç Kenai’nin hikayesini anlatır.
Köyünün adetlerine göre Kenai’nin yaklaşan yaş töreninde bir totem alması gerekmektedir. Bu tören esnasında atalarının ruhları bu totemi köyün şamanı Tanana’ya açıklayacaklardır.
Bir ayıyı haksızca öldürdükten sonra, atalarının ruhları Kenai’yi ceza olarak bir ayıya dönüştürür. Bu yeni durumuyla Kenai kendisini çok kafası karışmış hisseder ve ne yapacağı ve bu sorunu nasıl çözeceği konusunda emin olamaz. Ancak, bilge Tanana onun yardımına yetişir.
Tanana ona büyüyü bozmak için kutsal dağa gitmesi gerektiğini söyler. Ve aynı zamanda Kenai’ye geçenlerde ölen erkek kardeşi Sitka’nın onu ayı şekline soktuğundan da bahseder. Eğer Kenai bu bilgileri Tanana’dan almazsa, gideceği yere asla gidemez ve büyüyü bozamaz.
Mama Odie, bataklıktaki kraliçe
Prenses ve Kurbağa 2009 yapımı bir filmdir. Moana filmi gibi Ron Clements ve John Musker tarafından yönetilmiştir. Prenses ve Kurbağa genç, siyahi ve kendi restoranını açmayı hayal eden Tiana’nın hikayesini anlatır.
Tiana bir gün önemli bir partideyken, büyülü bir prens olduğu ortaya çıkan bir kurbağayı öper. Büyü gereğince Tiana’da bir kurbağaya dönüşür. Tiana bu büyüyü Prens Naveen ile bozmak zorundadır.
Çıktıkları yolculukta Naveen ve Tiana amatör bir trompetçi olan Louis adında bir timsahla karşılaşırlar. Louis onlara büyüyü bozabilecek tek kişinin Mama Odie olduğunu söyler.
“197 yaşında yaşlı kör bir bayan için fena değil!”
– Mama Odie, Prenses ve Kurbağa
Mama Odie Bayou’da yaşayan, insaniyetli bir vodu rahibesidir. Bayou New Orleans şehrinin yakınlarında bulunan bir bataklıktır. New Orleans ve çevresinde yaşayan kişilerin inancına göre Mama Odie çok güçlü bir rahibedir.
Biraz çılgın ve tuhaf olsa da Mama Odie bilgelikle dolu bir kadındır. Mama Odie, Tiana ve Naveen’in sorununa kendi yöntemlerini kullanarak çözüm bulmaya çalışır. Her şeyi sihirle çözmemeyi tercih eder. Tiana ve Naveen zamanla birbirlerini iyice tanırlar ve sonunda aşık olurlar.
Yaşla gelen bilgelik
Bu üç örnekte gördüğümüz gibi kadın şamanlar bilgilerini paylaşmaya isteklidirler. Çevrelerindeki insanların mutlu olmalarını ve hedeflerine ulaşmalarını isterler. Bu kadın şamanlar, kadın ve erkek kahramanların hayatlarına aktif olarak müdahale ederler.
Bu bilge yaşlı kadınlar edindikleri bilgileri yaşadıkları engin tecrübelerden beslerler. Bilgilerinin çoğunu kültür anlayışlarından ve büyülü unsurlarından alırlar. Bununla birlikte, yaşlandıkça bilgelik de kazanırlar.
Hayat tecrübelerimiz bizi şekillendirir.
Şaman bilgeliğini bulmak için ilkel toplumdan olmanız gerekmez. Dikkatlice bakın. Sizin de hayat yolculuğunuzda size tavsiyelerde bulunmak isteyen birçok tecrübeli ve akıllı insanlar vardır. Sadece onları dinlemeye ihtiyacınız var.