Akıl Sağlığının Kanser Üzerindeki Etkisi
Hepimiz kanserin fiziksel olarak yarattığı yıkımın farkındayız. Teşhis edildikten sonra kansere karşı bir tedavi planı oluşturmak ve üstesinden gelmek için harekete geçilir ancak çoğunlukla psikolojik durumumuzun bu hastalık üzerindeki etkisi göz ardı ediliyor.
Kanser gibi ciddi bir hastalıktan muzdarip olmak, psikolojik hastalıkların oluşmasına da neden olabilir. Kanser hastası insanlar, sağlıklı insanlara nazaran bazı psikolojik ve duygusal rahatsızlıklara yakalanma konusunda çok daha fazla risk taşır. Peki, kanserle ilgili hangi faktörler akıl sağlığı üzerinde etkiye sahip?
“Hastalıkta en önemli olan şey kalbinize kulak vermektir.”
– Nikolai Lenin
Psikolojik hastalıklar ve kanser ilişkisi
Genel anlamda, hastanede kalmak uyum bozukluğunun oluşmasına neden olur. Aynı zamanda fiziksel işlevleri azaltır ve hastanın başkalarına yük olduğunu düşünmesine neden olur. Yalnızca bu sebepten de değil, hastanın daha önceki negatif deneyimleri, stresli dönemleri ve sosyal destek algısı da önemli birer nedendir.
Daha da ayrıntılı ele alacak olursak, depresyonu da göz önünde tutarak, hastanın yaşı ve hastalığın evresi de önemli rol oynuyor. Diğer etkenler ise tedaviye vücudun vereceği tepki, psikolojik geçmiş ve yetersiz sosyal destek olabilir.
“Kanser bütün fiziksel işlevlerimi benden alabilir. Ama aklıma dokunamaz; kalbime dokunamaz; ruhuma dokunamaz.”
– Jim Valvano
Bir diğer önemli nokta ise, kanser hastalarının bazen intihara eğilimli düşünceleri olmasıdır. Hasta eğer kanserin ileri bir evresindeyse ve tedavi süreci başarılı ilerlemiyorsa bu tür düşünceler daha belirgindir. Depresyon, çaresizlik hissi, fiziksel semptomlarda artış, psiko-patoloji, intihar girişimleri önemli birer risk faktörüdür.
Son olarak, yoğun olarak hissedilen endişe de kanserin bir başka sonucudur. Genç olmak, öfkeli haller sergilemek, kişisel zorluklar deneyimlemiş olmak da anksiyeteye neden olabilecek etkenlerden bazılarıdır. Hastalık evresi, tedaviyle ilgili sorunlar, hastalığın nüksetmesi, tedavinin reddedilmesi ve çaresiz ağrılar gibi fiziksel faktörler de buna neden olabilir.
Kanserle mücadelede psikolojik sağlığın önemi
Kanser hastalarının zihinsel ve fiziksel hastalık geliştirme risklerinin yüksekliği göz önüne alındığında, muhtemel sorunların farkında olmak çok önemlidir. Bahsettiğimiz rahatsızlıkların dışında, duygusal sıkıntılar, anksiyete ve mutsuzluk da gözlenebilir.
Peki, psikolojik rahatsızlıklar genel olarak sağlığımızı nasıl etkiliyor? Bunlar ek risklerdir çünkü farklı fiziksel komplikasyonlar sonucunda doğruda ortaya çıkmışlardır. Depresyon örneğin, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının eksikliğinden kaynaklanabilir ve hastanın tedaviyi bırakmasıyla bile sonuçlanabilir.
“Kanser, hasta moralini ve umudunu güçlü tuttuğu sürece hastanın kendi kurtuluşuna katkı sağladığı bir hastalıktır.”
– George Carman
Genelde, bu ek zorluklar hastanın daha fazla tıbbi destek almasını gerektirebilir. Aynı zamanda hastanın tedavi planına nasıl katıldığını etkileyebilir ve karar almalarını zorlaştırabilir. Hastalar tedaviden daha az memnun olabilir ve daha fazla tıbbi destek alma talebinde bulunabilir.
Bu nedenle kanser teşhisi konulan kişilerin akıl sağlığına dikkat etmek gerekir. Eğer alakalı herhangi bir işarete rastlanırsa, alanında uzman bir psikoloğa başvurmanızı öneriyoruz. Bu konuda hastayı değerlendirecek ve tedavi programını takip ederek akıl sağlığını koruyacak daha iyi bir kişi olamaz. Daha önce de bahsettiğimiz gibi, bunun hastalığın gidişatı üzerinde pozitif bir etkisi olacaktır.
Kısacası, hastaya kanserle mücadelede aktif stratejiler öğretilebilir ve davranışlarını değiştirmesi telkin edilebilir. Bu şekilde, hastalar durumdan kaynaklı duygularını daha iyi anlayabilecek ve onları daha doğru düzenleyebilecektir. Bunun tedaviye katkısı gözlenmiştir. Bu nedenle, klinik getirisi ve sonucunda hastanın hayat kalitesinin psikolojik müdahale yoluyla iyileştirilebildiğini söyleyebiliriz.